Ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς στο CNN Greece: «Η πατρίδα είναι ένας συναισθηματικός τόπος, πέρα από σύνορα»

Πιθανώς ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς θα έχει βαρεθεί να τον αποκαλούν «μουσικό των Βαλκανίων» και να τον ρωτάνε γι αυτό, εγώ στη θέση του θα είχα βαρεθεί πολύ πάντως, όμως ακόμη κι αν συμβαίνει αυτό, δεν το δείχνει.

«Είναι ότι στα Βαλκάνια δεν ακούμε μουσική όπως όλοι οι άλλοι λαοί. Δεν μπορούμε ν' ακούσουμε σκέτη μουσική», λέει. «Χρειαζόμαστε να έχει και μια δόση τρέλας». Την τρέλα που στο παρελθόν ο ίδιος έχει παρομοιάσει με το πανκ, από το οποίο και ξεκίνησε ο ίδιος ως νέος μουσικός, όταν έπαιζε στο Σαράγιεβο με τη μπάντα του.

Ο Γιουγκοσλάβος συνθέτης -ο ίδιος επιμένει φανατικά στο «Γιουγκοσλάβος» και εξηγεί το γιατί- επιστρέφει στην Αθήνα για μια συναυλία στο Christmas Theater, την Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2021 στις 21.00 και ναι, η συναυλία έχει τίτλο «Christmas in The Balkans».

Πάντα στις συνεντεύξεις είναι οι απαντήσεις που καθορίζουν τη ροή, ακόμη κι αν έχεις ένα συγκεκριμένο πλάνο στο μυαλό σου, ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς είναι ακριβώς ο άνθρωπος που θα σου απαντήσει μεν, αλλά θα στο κάνει λίγο άνω-κάτω.

Τι μπορεί να σημαίνει, λοιπόν, «Χριστούγεννα στα Βαλκάνια», για έναν άνθρωπο που έχει από καταγωγής ενσωματώσει όλες τις -μπόλικες- εθνικές και θρησκευτικές παραδόσεις της χερσονήσου;

Ο Μπρέγκοβιτς γεννήθηκε στο Σαράγεβο στις 22 Μαρτίου 1950, από πατέρα Κροάτη και μητέρα Σέρβα. Ο ίδιος αναφέρεται ως Βόσνιος.

«Προέρχομαι, λοιπόν, από αυτήν την πολύ σύνθετη οικογένεια και η σύζυγός μου (σ.σ. η Τζενάνα Σουτζούκα με την οποία έχουν αποκτήσει τρία παιδιά) είναι μουσουλμάνα και τα παιδιά μου όταν ήταν μικρά γιόρταζαν όλες αυτές τις γιορτές, τα Χριστούγεννα και τα Μπαϊράμια και όλα και ήταν πολύ εξοικειωμένα με τους καθολικούς και τους ορθόδοξους και τους μουσουλμάνους και δεν είχαν κανένα θέμα, διότι έτσι έπαιρναν και όλα τα δώρα», λέει.

«Δεν ξέρω στο μέλλον ποια “δώρα” θα επιλέξουν να παίρνουν», συμπληρώνει. «Έτσι πήγε όμως. Και νομίζω ότι αυτό μας έκανε πιο “πλούσιους”. Αυτές οι επιρροές από όλες αυτές τις θρησκείες και τις κουλτούρες, μας έκαναν πιο “πλούσιους”».

«Η μουσική δεν μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο, μπορεί όμως να μας ενώσει για λίγο»

Θα περίμενες από τον Μπρέγκοβιτς να σου ξεδιπλώσει κανένα μανιφέστο για το πώς αυτή η πολυπολιτισμική παράδοση και η μουσική που ξεπήδησε από αυτήν, μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά ο ίδιος, στα 71 του πλέον είναι πιο ρεαλιστής και προσγειωμένος απ' όσο ίσως θα θέλαμε:

«Είναι πραγματικά κρίμα που η μουσική δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο. Οι μουσικοί δεν έχουν αυτού του είδους τη δύναμη», απαντάει.

«Παρόλα αυτά, είναι ωραίο να ξέρεις ότι υπάρχει κάτι που μπορεί να μας ενώσει. Έστω και για μια φευγαλέα στιγμή. Για μια συναυλία. Ξέρετε, στις συναυλίες δεν πάμε μόνο για ν' ακούσουμε μουσική. Είναι η ανθρώπινη ανάγκη να βρεθούμε όλοι μαζί. Είναι βασική μας ανάγκη.

Ναι, μπορεί η μουσική να μην έχει τη δυνατότητα ν' αλλάξει τον κόσμο, είναι όμως σαν το αλάτι: Μπορείς να φας φαγητό χωρίς αλάτι αλλά δεν έχει την ίδια γεύση».

«Ό,τι συνθέτω είναι σάουντρακ. Εγώ βάζω τη μουσική, εσύ την ταινία»

Ο Μπρέγκοβιτς είναι πολύ αγαπητός στην Ελλάδα και το ξέρει. Και ο ίδιος αγαπάει πολύ την ελληνική μουσική και έχει επηρεαστεί πολύ απ' αυτήν, κάτι που όπως λέει «δεν είναι ούτε καινούργιο, ούτε δικό μου. Όλος ο κόσμος έχει επηρεαστεί από την ελληνική μουσική». Πέρασε μια μακρά περίοδο ακούγοντας εμμονικά ρεμπέτικα, τα οποία λέει ότι άφησαν στίγμα σε όλην του τη μουσική.

Παρόλα αυτά δεν είμαστε λίγοι όσοι έχουμε συνδέσει τον Μπρέγκοβιτς με την κινηματογραφική του μουσική και ιδιαίτερα αυτή που έγραψε για τις ταινίες του, συμπατριώτη του, Εμίρ Κουστουρίτσα.

Ίσως επειδή για κάποιους από εμάς η μουσική για ταινίες είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, ένα κεφάλαιο που συνδέεται άρρηκτα με τον ίδιον τον κινηματογράφο, ένα κεφάλαιο που σχεδόν αποκτά δική του ζωή. Ο Μπρέγκοβιτς με εκπλήσσει όταν του ζητάω να μου μιλήσει γι αυτήν την ιδιαίτερη σχέση «Music and Films». Επειδή έχει δώσει στον εαυτό του την πολυτέλεια να είναι ειλικρινής:

«Ξεκίνησα να κάνω μουσική για ταινίες εξ αιτίας μιας φιλίας (σ.σ. εννοεί με τον Εμίρ Κουστουρίτσα). Όταν έκανα την πρώτη μου μουσική για ταινία, “Τον Καιρό των Τσιγγάνων”, ήμουν ένας αστέρας του ροκ 'ν' ρολ. Και οι ροκ σταρ δεν κάνουν μουσική για ταινίες, η μουσική για ταινίες δεν έχει αρκετά χρήματα, αλλά ούτε και αρκετή δόξα. Οπότε το έκανα μόνο και μόνο για χάρη μιας φιλίας», λέει.

Μετά τα πράγματα άλλαξαν. Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στη Βοσνία, το ροκ τελείωσε και οι ροκ σταρ έγιναν απλώς πολιορκημένοι άνθρωποι που κάπως έπρεπε να επιζήσουν.

Ο Μπρέγκοβιτς είναι ένας πολύ ρεαλιστής άνθρωπος, ίσως εξαιτίας όσων έχει ζήσει, ίσως από χαρακτήρα, ίσως και από τα δύο. Το καταλαβαίνεις όχι απλώς απ' αυτά που λέει, αλλά και από τον τόνο της φωνής του όταν μιλάει με πολύ χαρακτηριστική αγγλοβαλκάνια προφορά.

«Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στο Σαράγιεβο, ο “Καιρός των Τσιγγάνων” ήταν χρυσός σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Ήμουν τυχερός, ήταν συγκυριακό. Μου πρότειναν, λοιπόν, να συνεχίσω κατά τη διάρκεια του πολέμου να γράφω μουσική για ταινίες. Ήταν μια διέξοδος. Η βασική μου βιογραφία ως κινηματογραφικού συνθέτη προέρχεται από τα χρόνια του πολέμου. Πρέπει να έκανα μουσική για 20 ταινίες μέσα σε τέσσερα χρόνια», λέει και σπεύδει να συμπληρώσει:

«Δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλό κινηματογραφικό συνθέτη. Η μουσική μου είναι υπερβολικά μελωδική και υπερβολικά “επιθετική”. Και δεν είναι αρκετά παραστατική, κάτι το οποιο χρειάζεται η μουσική βιομηχανία.

Τέλος πάντων, ευτυχώς δεν έχω ανάγκη πια να κάνω μουσική για ταινίες», φαίνεται να καταλήγει· παίρνει μια ανάσα, όμως, και συμπληρώνει ίσως το πιο σημαντικό: «Παρόλα αυτά θεωρώ τη μουσική μου ένα σάουντρακ. Ένα σάουντρακ από το οποίο λείπει η ταινία. Αν έχεις ταινίες στο κεφάλι σου, μπορώ να είμαι ο συνθέτης σου».

Ο Μπρέγκοβιτς έχει συνεργαστεί με μια πλειάδα μουσικών, από πολλά μέρη του κόσμου, θα χρειαζόταν πολύς χώρος για να καταγράψουμε το βιογραφικό και τις συνεργασίες του.

Κομβικό ρόλο στη μουσική του, όμως, παίζουν οι Τσιγγάνοι, είτε ως φυσικές παρουσίες, είτε ως επιρροές. Ένας λαός νομαδικός, που δεν περιορίστηκε ποτέ σε σύνορα και εθνικές ταυτότητες. Τόσο η δική τους επιμονή, όσο και η επιμονή του Μπρέγκοβιτς στη μουσική τους, μοιάζουν αταίριαστα πράγματα στο σημερινό κόσμο, έναν κόσμο που επιστρέφει ολοταχώς στα τείχη και τα σύνορα και τον εθνικισμό σε κάθε του μορφή.

Ο Μπρέγκοβιτς απαντά περιστροφικά, αλλά τελικά με απόλυτη σαφήνεια: «Η αλήθεια είναι ότι πάντα προσπάθησα να γίνω ένας σύγχρονος συνθέτης. Όμως, αυτό που είναι σύγχρονο για μένα είναι τελικά πολύ παλιομοδίτικο για όλους τους άλλους. Κι αυτό επειδή κατάγομαι από ένα μέρος το οποίο είναι πολύ “πίσω” σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο».

«Η πατρίδα μας είναι ένας συναισθηματικός τόπος, πέρα από κάθε σύνορο»

«Υπάρχει, όμως, πλέον σε όλον τον κόσμο μια περιέργεια για τις κουλτούρες. Δεν μιλάω μόνο για τις μεγάλες κουλτούρες, αλλά και για τις μικρότερες. Γι αυτό έχω φανατικό κοινό στη Σιβηρία, στην Ισλανδία, στη Νέα Ζηλανδία, στο Μακάο.

Με τη μουσική, ικανοποιείται, κατά κάποιον τρόπο, η ανθρώπινη περιέργεια. Μουσική δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε στην τηλεόραση. Υπάρχει ένας ολόκληρος μουσικός κόσμος πέρα από τη σόουμπιζνες και όλα αυτά τα πολύ “ορατά” και προφανή».

«Έτσι θα είναι ο κόσμος του μέλλοντός μας: Θα ανακαλύψουμε μουσικές, θα ανακαλύψουμε συγγραφείς, θα ανακαλύψουμε κουζίνες από μακρινά μέρη. Στο μέλλον η κουλτούρα όλων μας θα είναι πολύ πιο επηρεασμένη από όλα αυτά, απ' ότι ήταν στο παρελθόν. Ήδη το βλέπουμε: Σήμερα οι μεγαλύτερες κουλτούρες είναι πιο επηρεασμένες από ποτέ από τις μικρότερες κουλτούρες. Η κουλτούτρα έχει περάσει κάθε σύνορο», λέει.

Ευχαριστούμε κύριε Μπρέγκοβιτς και πείτε μας, για το τέλος, πώς αυτοπροσδιορίζεστε; πολίτης της Γιουγκοσλαβίας; Των Βαλκανίων; Του κόσμου;

«Γεννήθηκα σε ένα μέρος που το έλεγαν Γιουγκοσλαβία. Ακόμη θεωρώ ότι αυτή είναι η χώρα μου. Αν η χώρα σας εξαφανιστεί μια μέρα, όπως εξαφανίστηκε η δική μου, θα καταλάβετε ότι τελικά δεν είσαι πολίτης μιας γεωγραφικής ή πολιτικής περιοχής. Είσαι πολίτης μιας συναισθηματικής περιοχής, μιας συναισθηματικής χώρας.

Η δική μου συναισθηματική χώρα παραμένει η ίδια, δεν έχει σημασία αν πρέπει να δείξω το διαβατήριό μου σε πέντε διαφορετικά σύνορα. Η μουσική μου πάντα από αυτήν τη χώρα θα προέρχεται.

Η μουσική μου αδιαφορεί πλήρως για τα σύνορα»...

Info

Γκόραν Μπρέγκοβιτς, Christmas in the Balkans!

Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2021

Christmas Theater, Ολυμπιακά Ακίνητα Γαλατσίου

Τιμές Εισιτηρίων

VIP Ζώνη: Κανονικό 60 ευρώ

Α' Ζώνη: Κανονικό 52 ευρώ

Β' Ζώνη: Κανονικό 44 ευρώ

Γ' Ζώνη: Κανονικό 38 ευρώ

Δ' Ζώνη: Κανονικό 28 ευρώ

Ε' Ζώνη: Κανονικό 18 ευρώ

Παιδικό, εφηβικό, φοιτητικό, πολυτέκνων, ανέργων: 13 ευρώ

ΑΜΕΑ: 13 ευρώ, Συνοδός: 18 ευρώ

(Μόνο με τηλεφωνική κράτηση στο 211 7701 700 ή στο Ταμείο του CHRISTMAS THEATER)

Ισχύουν ειδικές τιμές για ομαδικά εισιτήρια, Πληροφορίες στο 211 7701 700 και στο tickets.office@ct.gr

Προπώληση εισιτηρίων
[https://ct.%20gr/project/christmas-in-the-balkans/]www.ct.gr
τηλεφωνικά στο 211 77 01 700 και στο δίκτυο viva.gr

CHRISTMAS THEATER
Ολυμπιακά Ακίνητα Γαλατσίου
Βεϊκου 137, Γαλάτσι
Τηλέφωνο: 211 77 01 700

Ο χώρος των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων Γαλατσίου διαθέτει δικό του Parking και είναι δωρεάν.

Το θέατρο διαθέτει βεστιάριο και η υπηρεσία παρέχεται δωρεάν.

Το θέατρο έχει πρόσβαση για άτομα ΑΜΕΑ και η κράτηση εισιτηρίων γίνεται τηλεφωνικά στο 211 7701700.