Η πτώση της «Σιδηράς Κυρίας»: Η μεγάλη προδοσία της Μάργκαρετ Θάτσερ από την παράταξή της

Τον Νοέμβριο του 1990, η Μάργκαρετ Θάτσερ έκανε την αποχαιρετιστήρια εμφάνισή της στα σκαλιά της Downing Street. Με δάκρυα στα μάτια, κοίταξε τους φωτογράφους και τις κάμερες, λέγοντας:

«Αφήνουμε την Downing Street για τελευταία φορά μετά από 11,5 υπέροχα χρόνια και είμαστε χαρούμενοι που αφήνουμε τη Βρετανία σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι την βρήκαμε».

Παρ’ όλα αυτά, η διάθεσή της μαρτυρούσε το βάρος της στιγμής. Μόλις λίγες μέρες πριν, στις 22 Νοεμβρίου 1990, είχε παραιτηθεί από την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, αφού απέτυχε να εξασφαλίσει την υποστήριξη που χρειαζόταν για να συνεχίσει με εξουσία.

Η Θάτσερ, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στη Βρετανία, είχε οδηγήσει το κόμμα της σε τρεις εκλογικές νίκες, αντιπαρατέθηκε αδιάκοπα με την εργατική τάξη, την αντιπολίτευση και το ίδιο της το υπουργικό συμβούλιο, και είχε καταφέρει να επιβάλει την σιδερένια της στρατηγική.

Ωστόσο, η ίδια η ακαμψία και η αυστηρή της διαχείριση των πολιτικών της συνεργατών έφερε το κόμμα της να στραφεί εναντίον της.

Ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες στην πτώση της ήταν ο Sir Geoffrey Howe, κάποτε στενός σύμμαχος της Θάτσερ, που τελικά παραιτήθηκε μετά από ένα δραματικό και αποκαλυπτικό λόγο στο Κοινοβούλιο, ο οποίος θεωρείται σήμερα ένας από τους σπουδαιότερους στην ιστορία του βρετανικού κοινοβουλίου. Χρησιμοποιώντας την αναλογία του κρίκετ, ο Howe περιέγραψε τη στάση της Θάτσερ ως εξής: «Είναι σαν να στέλνεις τους πρώτους σου παίκτες στο γήπεδο, μόνο για να ανακαλύψεις ότι οι ρόπαλοι τους έχουν σπάσει από τον αρχηγό της ομάδας».

Η κατάσταση επιδεινώθηκε από τον Michael Heseltine, γνωστό ως «Tarzan», που επέστρεψε στο προσκήνιο για να διεκδικήσει την ηγεσία, δημιουργώντας μια αντιπαράθεση που τελικά κατέστη αποφασιστική. Στον πρώτο γύρο ψηφοφορίας, η Θάτσερ κατάφερε να νικήσει με 204 ψήφους έναντι 152 του Heseltine, αλλά δεν ήταν αρκετό για να διασφαλίσει απόλυτη επικράτηση. Παρά τις πιέσεις να μην συμμετάσχει στον δεύτερο γύρο, η ίδια επέμεινε: «Συνεχίζω να πολεμώ· πολεμώ για να κερδίσω».

Η επόμενη ημέρα έφερε την απόφαση που κανείς δεν περίμενε να πάρει η ίδια. Στη σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου, με δάκρυα στα μάτια, ανακοίνωσε την παραίτησή της, δείχνοντας την ευθραυστότητα μιας γυναίκας που είχε δείξει αδιαπραγμάτευτη σιδηρά βούληση για περισσότερα από μια δεκαετία. Ο John Major ανέλαβε την ηγεσία και η Θάτσερ, μαζί με τον σύζυγό της Denis, αποχώρησαν για το νέο τους σπίτι στο Dulwich, διατηρώντας ωστόσο την επιρροή της ως «καλή συνοδηγός» για τα χρόνια που ακολούθησαν.

Η Θάτσερ δεν ξέχασε ποτέ το αίσθημα προδοσίας που τη σημάδεψε εκείνη την ημέρα. Σε συνέντευξή της το 1993, θα δηλώσει:

«Ήταν προδοσία με το χαμόγελο στα χείλη. Ίσως αυτό ήταν το χειρότερο από όλα».

Η πτώση της Μάργκαρετ Θάτσερ παραμένει ένα από τα πιο ισχυρά παραδείγματα πολιτικής ίντριγκας και προσωπικής σύγκρουσης στην ιστορία της Βρετανίας, μια ιστορία που συνδυάζει την ατρόμητη πολιτική στρατηγική, την προσωπική υπερηφάνεια και την οδυνηρή προδοσία.