Μια βόλτα στα Ιλίσια: Η πλατεία Βραζιλίας, το άλσος και η οδός Αντιφίλου

Τα Ιλίσια είναι μία σχετικά ήσυχη συνοικία του κέντρου. Έχει πολύ λιγότερα μπαρ και καφέ από το γειτονικό Παγκράτι, δεν μαζεύει τον φοιτητόκοσμο του Ζωγράφου, δεν έχει την αγορά των Αμπελοκήπων. Έχει έναν δικό της αέρα που κουβαλά από το παρελθόν, λίγα και καλά μαγαζιά εστίασης και φυσικά το άλσος Ιλισίων, μία όαση πρασίνου μέσα στην πόλη. Και η λίστα δε σταματά εδώ. Η πλατεία Βραζιλίας, το σινεμά «Ελιζέ» και το θέατρο «Δημήτρης Ποταμίτης» είναι επίσης σημεία ενδιαφέροντος στη συνοικία που έμενε η Τζένη Καρέζη και πήρε το όνομά της από τον Ιλισό ποταμό που διέρρεε κάποτε την περιοχή.

Η πλατεία Βραζιλίας

Βρίσκεται στο τρίγωνο που σχηματίζει η οδός Μιχαλακοπούλου με την Ιλισίων και δέκα χρόνια πριν ήταν άγνωστη στους περισσότερους Αθηναίους, τουλάχιστον στους μικρότερους ηλικιακά.

Το 2018, το «LOT51», με τον specialty coffee, το brunch και τα cocktails, έβαλε την πλατεία στον χάρτη διασκέδασης της πόλης και αυτό ήταν μόνο η αρχή. Το «Cyrano Εn ville», το τροπικό «Iguazu» και το «Flaneur» παραδίπλα που άνοιξαν μετέπειτα, έκαναν το πεζόδρομο Νυμφαίου σημείο συνάντησης και την πλατεία Βραζιλίας νέο στέκι της ευρύτερης περιοχής.

Στην Παπαδιαμαντοπούλου 30, μία ανάσα από την πλατεία Βραζιλίας, σε μία μονοκατοικία του 1926, στεγάζεται ένας φούρνος με πρωτότυπο όνομα που κατάφερε να γίνει γνωστός στην Αθήνα πριν καλά-καλά ανοίξει το 2020. Είναι το «Τρομερό Παιδί» και φημίζεται για το προζυμένιο ψωμί του και φτιαγμένα με εκλεκτά υλικά αρτοσκευάσματά του.

Το άλσος Ιλισίων

Είναι τοπόσημο των Ιλισίων και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ταυτότητα της περιοχής. Η ιστορία του ξεκινά το 1909 όταν, στα πλαίσια των αναδασώσεων που διοργανώθηκαν σε όλη την Αθήνα με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Σοφίας, δρομολογήθηκε και η αναδάσωση 150 στρεμμάτων στη συγκεκριμένη περιοχή. Είναι επίσης γνωστό ως Άλσος Συγγρού, από το ομώνυμο νοσοκομείο στην Ίωνος Δραγούμη 5.

Μέσα στο άλσος βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους, παιδικές χαρές, ενώ τα λιθόστρωτα μονοπάτια και τα παγκάκια σε διάφορα σημεία, κάνουν το περιβάλλον ακόμα πιο φιλόξενο για τους επισκέπτες.

Περιμετρικά του άλσους υψώνονται πολυκατοικίες, κάποιες κτισμένες τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, άλλες πιο πρόσφατα, που παραδόξως δεν κάνουν το όλο σκηνικό ασφυκτικό ή μίζερο, όχι μόνο γιατί είναι καλοδιατηρημένες, αλλά και λόγω της κλίσης του δρόμου η οποία προσφέρει θέα ακόμα και στα πιο χαμηλά διαμερίσματα.

Στην οδό Δημητρέσσα, ένα μικρό δρομάκι δίπλα από το άλσος Ιλισίων, υπάρχει κρυμμένο και το βραζιλιάνικο μπιστρό «Κίτρινος Σκίουρος» με τα ιδιαίτερα πιάτα και την έντονη διακόσμηση που δεν περνά απαρατήρητη ακόμα και όταν το μαγαζί είναι κλειστό.

Η οδός Αντιφίλου

Η οδός Αντιφίλου ξεκινά από το άλσος Ιλισίων και φτάνει μέχρι την οδό Σεβαστείας στου Ζωγράφου. Είναι από τους πιο ιδιαίτερους δρόμους της συνοικίας με καλαίσθητες πολυκατοικίες, νεοκλασικά και σκαλάκια που οδηγούν σε παράλληλα δρομάκια.

Στα σκαλάκια λίγο πριν η Αντιφίλου «συναντήσει» την Διονυσίου Αιγινήτου, υπάρχει και μία «μυστική» ταβέρνα με όνομα προφανώς εμπνευσμένο από το σημείο: «Σκαλάκια».

Το σινεμά «Ελιζέ»

Το σινεμά «Ελιζέ» βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αντιφίλου και Νυμφαίου και είναι ένα από τα εμβληματικά σινεμά του κέντρου. Άνοιξε το 1966 και ήταν η πρώτη αθηναϊκή αίθουσα που φιλοξένησε μεταμεσονύκτιες προβολές. Πρόβαλε επίσης ταινίες τρόμου και θρίλερ, κάτι όχι και τόσο σύνηθες για τα δεδομένα της εποχής.

Με τα χρόνια το κτήριο αφέθηκε στην τύχη του. Τη δεκαετία του 2010 για ένα διάστημα παίζονταν στις αίθουσές του θεατρικές παραστάσεις και μετά την πανδημία, το 2021, ανακαινίστηκε και άνοιξε ξανά τις πόρτες του για το κοινό.

Προχωρώντας την Αντιφίλου προς Ζωγράφου, το σκηνικό αλλάζει. Στη Γρηγορίου Αυξεντίου, τα συνοικιακά μαγαζιά πληθαίνουν και η κίνηση στους δρόμους αυξάνεται. Το παραδοσιακό καφενείο «ΛΟΥΞ» είναι διάσημο για τον ελληνικό καφέ και τα μεζεδάκια του. Απέναντι ακριβώς ένα κομμωτήριο, μία σχολή οδηγών και η στάση «1^η Ιλισίων» του 220 που φτάνει μέχρι τα Άνω Ιλίσια.

Στους τριγύρω δρόμους, κάθετους και παράλληλους στην Αυξεντίου, βλέπεις νηπιαγωγεία, σχολεία, γραφεία, πολυκατοικίες και κάποιες λίγες ξεχασμένες μονοκατοικίες που κάνουν πιο έντονο το στοιχείο της γειτονιάς.

Το θέατρο «Δημήτρης Ποταμίτης»

Βρίσκεται στη γωνία Ιλισίων και Κερασούντος και ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του ομορφιά που φαίνεται ακόμα και κάτω από το δίχτυ σκαλωσιάς που τοποθετήθηκε περιμετρικά μερικούς μήνες πριν. Το κτήριο κτίστηκε το 1917 και αρχικά στο ισόγειό του στεγάζονταν συνεργείο συναρμολόγησης των αμερικανικών αυτοκινήτων PEO. Στους υπόλοιπους ορόφους υπήρχαν ένα πατάρι και επτά διαμερίσματα, δύο πολυτελή και πέντε μικρότερα. Τη δεκαετία του ’50 το ισόγειο του κτηρίου έγινε σινεμά με όνομα PEO, και το 1972 ο Δημήτρης Ποταμίτης δημιούργησε το θέατρο Έρευνας. Το θέατρο Έρευνας μετονομάστηκε σε θέατρο «Δημήτρης Ποταμίτης» μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη το 2003 και λειτούργησε για οκτώ ακόμα χρόνια, μέχρι που έκλεισε το 2011.

Αν και το κτήριο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από το 1995, μόλις φέτος ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανακαίνισή του. Την κυριότητα του θεάτρου Ποταμίτη έχει πλέον ο Δήμος Αθηναίων και τα σχέδια για την ανακαίνισή και την επαναλειτουργία του περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πολυχώρου πολιτισμού.

Το θέατρο Ποταμίτη δεν είναι το μόνο κτήριο που ξεχωρίζει στη γειτονιά. Λίγο παρακάτω, στην Κερασούντος και Κοροναίου, κρυμμένο σε ένα μικρό δρομάκι βρίσκεται και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά νεοκλασικά των Ιλισίων λόγω της εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής του, αλλά και το έντονου χρώματός του.

Δίπλα του ακριβώς υψώνονται πολυκατοικίες που το κάνουν να μοιάζει ακόμα πιο παράταιρο στο όλο σκηνικό. Αυτό, όμως, είναι ένα χαρακτηριστικό γενικά του κέντρου της Αθήνας, οι αντιθέσεις, οι εικόνες του χθες και του σήμερα που διαδέχονται η μία την άλλη. Τα Ιλίσια δεν αποτελούν εξαίρεση. Τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 θεωρούνταν μία αρχοντική συνοικία. Έπειτα η αίγλη της ξεχάστηκε -δεν χάθηκε- και σήμερα παραμένει μία περιοχή ήσυχη, «διακριτική», που πιθανά στο μέλλον να γίνει και ανερχόμενη.