Ο μικρόκοσμος της στοάς Πεσμαζόγλου

Η στοά Πεσμαζόγλου βρίσκεται στην οδό Πανεπιστημίου 39, ακριβώς απέναντι από την παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη. Είναι μία από τις εμβληματικές και πιο γνωστές στοές της Αθήνας, αφενός λόγω της τοποθεσίας της, αφετέρου λόγω της ένονης εμπορικής της ταυτότητας την οποία έχει διατηρήσει στον χρόνο. Εκεί βρίσκεται το δισκοπωλείο του Νίκου Ξυλούρη από το 1979, εκεί και το μαγαζί «Λουκόπουλος» με τους χάρτες που λειτουργεί αδιάκοπα από το 1946. Παλιά και νέα καταστήματα συνυπάρχουν σήμερα στον μικρόκοσμο της στοάς και αυτό ίσως είναι το πιο ιδιαίτερο στοιχείο της.

Το Μέγαρο Πεσμαζόγλου και η εφημερίδα «Πρωΐα»

Η στοά βρίσκεται στη θέση του Μεγάρου Πεσμαζόγλου από το οποίο και πήρε το όνομά της. Το Μέγαρο Πεσμαζόγλου οικοδομήθηκε το 1890 σε σχέδια του Πάνου Καραθανασόπουλου, μαθητή και συνεργάτη του Τσίλλερ. Το όραμα του αρχικού ιδιοκτήτη, Ιωάννη Πεσμαζόγλου, ήταν η δημιουργία ενός επιβλητικού και κομψού κτηρίου που θα στέγαζε επιχειρήσεις της εποχής. Και πράγματι, το εκλεκτικιστικό κτήριο του Καραθανασόπουλου ήταν ένα κοσμοπολίτικο Μέγαρο, από τα πιο γνωστά της Αθήνας την περίοδο εκείνη.

Από το 1925 και για περίπου μία εικοσαετία το Μέγαρο στέγασε την εφημερίδα «Πρωΐα». Ιδρυτές της ήταν οι γιοι του Ιωάννη Πεσμαζόγλου, Γεώργιος και Στέφανος και σε αυτήν εργάστηκαν άνθρωποι των γραμμάτων και σπουδαίοι δημοσιογράφοι, όπως ο Φώτος Πολίτης και ο Κώστας Βάρναλης. Στην εφημερίδα «Πρωΐα» δημοσίευσε επίσης διηγήματά του ο Στρατής Μυριβήλης και άλλοι συγγραφείς που άφησαν το στίγμα τους στην ελληνική πεζογραφία. Η εφημερίδα είχε μεγάλη κυκλοφορία, κύρος και θεωρούνταν μία από τις σημαντικότερες του μεσοπολέμου. Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του Μεγάρου και της στοάς που έγινε σημείο συνάντησης πολιτικών, δημοσιογράφων και άλλων δημοσίων προσώπων.

«Μέγαρο Πρωΐας» έλεγαν πολλοί το Μέγαρο Πεσμαζόγλου, μέχρι το 1976 που στη θέση του οικοδομήθηκε ένα νέο κτήριο σε σχέδια του Αλέκου Καλλιγά. Η στοά απέκτησε τότε τη σημερινή της μορφή. Το νέο κτήριο ήταν πιο μοντέρνο, σύγχρονο, σχεδιασμένο αυστηρά για εμπορική χρήση. Παράλληλα, ο αρχιτέκτονας φρόντισε να διατηρήσει στοιχεία του Μεγάρου όπως το κιγκλίδωμα με την ξυλόγλυπτη κουπαστή στην κεντρική σκάλα. Μετά την οικοδόμηση του νέου κτηρίου, η εμπορική ταυτότητα της στοάς ανανεώθηκε και παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα.

Ο μικρόκοσμος της στοάς Πεσμαζόγλου

Το πρώτο που παρατηρείς στη στοά Πεσμαζόγλου σήμερα είναι το έντονο μουσικό στοιχείο. Yellow Box, ΝΑΚΑΣ, Panas Music και το μαγαζί του Νίκου Ξυλούρη. Η στοά Πεσμαζόγλου θα μπορούσε να ονομάζεται και στοά της μουσικής, εάν δεν υπήρχε η στοά Όπερα λίγο παρακάτω στην οποία λόγω ιστορίας, ταυτότητας και φυσικά ονόματος, ταιριάζει καλύτερα ο χαρακτηρισμός.

Η γωνιά του Νίκου Ξυλούρη

Το δισκοπωλείο του Νίκου Ξυλούρη είναι από τα πιο παλιά μαγαζιά της στοάς Πεσμαζόγλου. Τον χώρο επέλεξε ο ίδιος το 1878 και τα εγκαίνια έγιναν έναν χρόνο αργότερα. Ο Νίκος Ξυλούρης έφυγε από τη ζωή το 1980 και σχεδόν από την αρχή το μαγαζί ανέλαβε η η σύζυγός του, Ουρανία. Οι αφίσες με το πρόσωπο του Νίκου Ξυλούρη, τα εξώφυλλα δίσκων και η ξύλινη επένδυση σε όλο το μαγαζί που φαίνεται από τη μεγάλη τζαμαρία σε ταξιδεύουν μερικές δεκαετίες πίσω, τότε που ο Νίκος Ξυλούρης ήθελε μία δίκη του γωνιά στην πρωτεύουσα και την έφτιαξε σε αυτό το μαγαζί που διατηρεί μέχρι σήμερα τη μνήμη του ζωντανή.

Οι χάρτες Λουκόπουλου

Απέναντι, βρίσκεται το μαγαζί των αδερφών Λουκόπουλου. «ΔΙΟΝ. & ΒΑΣ. ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ» γράφει η ταμπέλα πάνω από την είσοδο και τη βιτρίνα κοσμούν χάρτες πολύχρωμοι, χάρτες σε χρώμα σέπια και επιτραπέζιες υδρόγειες σφαίρες. Μαζί με τη γωνιά του Ξυλούρη, είναι τα δύο πιο παλιά μαγαζιά στη στοά. Ο Εκδοτικός Οίκος Λουκόπουλος ιδρύθηκε το 1946 στην Αθήνα και δημιουργούσε εποπτικά είδη διδασκαλίας. Στη στοά Πεσμαζόγλου στεγάζεται τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια, ενώ πιο πριν το μαγαζί βρισκόταν στη στοά Νικολούδη ένα τετράγωνο δίπλα. Η επιχείρηση παραμένει μέχρι σήμερα οικογενειακή και πλέον τα ηνία έχουν αναλάβει τα εγγόνια των δύο ιδρυτών.

Το δισκάδικο Yellow Box

Το όνομα είναι γνωστό στους λάτρεις της μουσικής. Το Yellow Box δημιουργήθηκε το 2020 και είναι ένα συνδρομητικό περιοδικό για τη μουσική, την τεχνολογία και τον πολιτισμό. Στο φυσικό κατάστημα που βρίσκεται εντός της στοάς πωλούνται μόνο βινύλια. NΑΚΑ και Panas Music είναι δύο ακόμα από τα καταστήματα που ενισχύουν τον μουσικό χαρακτήρα της στοάς.

«ΣτοΑ Πρωΐα»

Την ιστορία της στοάς και τη σύνδεσή της με το Μέγαρο Πεσμαζόγλου και την εφημερίδα «Πρωΐα» θυμίζουν περισσότερο τα καταστήματα εστίασης μέσα στη στοά και συγκεκριμένα το «ΣτοΑ Πρωΐα». Τα πιάτα του φτιάχνονται με εποχιακά υλικά και το μενού το οποίο αλλάζει καθημερινά, αναρτάται στο blog του μαγαζιού.

Δίπλα, το καφέ «Μαιράκι» με τα γλυκίσματα και τις πίτες. Και παραδίπλα το κατάστημα με τις εκτυπώσεις και τις σφραγίδες. Στη στοά Πεσμαζόγλου συνυπάρχουν καφέ, μαγερειό, δισκοπωλεία, μαγαζιά με χάρτες, γυαλιά οράσεως και τα εκδοτήρια των εισιτηρίων για το φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, ανακατεμένα, αλλά όμορφα. Στη στοά βλέπεις επίσης τραπεζικούς με κοστούμια που στο διάλειμμά τους τρώνε κάτι γρήγορο, φοιτητές που κοντοστέκονται και συνομιλούν, μουσικόφιλους ή ακόμα και απλούς περαστικούς που θέλουν να κόψουν δρόμο και να βρεθούν από τη Σταδίου στην Πανεπιστημίου ή το αντίθετο. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν έναν μικρόκοσμο στο κέντρο της Αθήνας, τον μικρόκοσμο της στοάς Πεσμαζόγλου, η οποία έχει καταφέρει να διατηρήσει στον χρόνο την έντονη εμπορική της ταυτότητα.