Κυβερνήσεις συνεργασίας: «Καλώς τα, τα παιδιά»…

Στην Ισπανία η κυβέρνηση Σάντσεθ στηρίζεται από τους σοσιαλιστές (PSOE) και το αριστερό Unidas Podemos.

Στη Φινλανδία η κυβέρνηση του Αντι Ρίνε στηρίζεται από Σοσιαλδημοκράτες, Κεντρώους, Πράσινους, την Αριστερή Συμμαχία και το Σουηδικό Λαϊκό Κόμμα της Φινλανδίας.

Τα παραδείγματα κυβερνήσεων συνεργασίας είναι πολλά σε ολόκληρο τον κόσμο και πολλά εξαρτώνται από το εκλογικό σύστημα που έχει επιλεγεί. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το εκλογικό σύστημα για τις βουλευτικές είναι "πλειοψηφικό με μονοεδρικές, δύο γύρων", ενώ ο πρόεδρος επίσης εκλέγεται με σύστημα δύο γύρων.

Το ζήτημα των κυβερνήσεων συνεργασίας για τη χώρα μας ξανάνοιξε μετά την πρόσφατη τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ότι «στόχος είναι η σταθερότητα, όχι επί τούτω η αυτοδυναμία. Ο λαός θα μας υποδείξει τελικά, εάν η χώρα θα κυβερνηθεί από ένα κόμμα ή από περισσότερα κόμματα». Σωστό, αν και απέχει πολύ απ’ όσα δήλωνε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις 23 Μαρτίου: «Σήμερα αυτό το οποίο χρειάζεται η χώρα πρώτα και πάνω απ’ όλα είναι πολιτική σταθερότητα. Δεν χρειάζεται πειραματισμούς, δεν χρειάζεται εφήμερες συμμαχίες, οι οποίες δεν θα αντέξουν στη δοκιμασία του χρόνου».

Φαίνεται λοιπόν ότι πηγαίνουμε ολοταχώς για κυβερνήσεις συνεργασίας. Οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική και αν δεν προκύψουν ευρείες συνεργασίες που θα εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία, θα έχουμε και νέες εκλογές με ενισχυμένη, χωρίς πάλι να είναι δεδομένη η αυτοδυναμία κανενός κόμματος. Αντιθέτως οι προσεκτικοί παρατηρητές των δημοσκοπήσεων αλλά και των δηλώσεων των αρχηγών των κομμάτων διαπιστώνουν ότι η «μάχη» πλέον έχει μετατοπιστεί στο «ποιος θα συνεργαστεί με ποιον». Η υπόθεση «αυτοδυναμία» μάλλον δεν είναι πλέον ρεαλιστική…

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: Οι κυβερνήσεις συνεργασίας δεν είναι ούτε ευλογία ούτε κατάρα. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας είχαμε πολλές κυβερνήσεις συνεργασίας. Ίσως δεν το γνωρίζουν πολλοί, αλλά η πρώτη κυβέρνηση συνεργασίας στην Ελλάδα σχηματίστηκε στις 22 Μαΐου 1877, με πρωθυπουργό τον γηραιό ναύαρχο Κωνσταντίνο Κανάρη! Η κυβέρνησή του ονομάστηκε Οικουμενική (πρώτη χρήση αυτού του όρου) και σ' αυτή συμμετείχαν όλες οι σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες της εποχής (Χαρίλαος Τρικούπης, Θεόδωρος Δηλιγιάννης, Επαμεινώνδας Δεληγεώργης και Θρασύβουλος Ζαΐμης).

Κυβερνήσεις συνεργασίας είχαμε επίσης το 1926 (πρωθυπουργός ο Αλέξανδρος Ζαΐμης), το 1944 (Γεώργιος Παπανδρέου), το 1946 (κυβέρνηση δυο εβδομάδων, πρωθυπουργός Παναγιώτης Πουλίτσας), το 1947 (κυβέρνηση επτά μηνών, Δημήτριος Μάξιμος), το 1947 (Θεμιστοκλής Σοφούλης), το 1950 (Σοφοκλής Βενιζέλος), το 1951 (Νικόλαος Πλαστήρας), το 1966 (Ιωάννης Παρασκευόπουλος), το 1974 (κυβέρνηση εθνικής ενότητας, Κωνσταντίνος Καραμανλής), το 1989 (Τζανής Τζανετάκης), το 1989 (Ξενοφών Ζολώτας).

Πρόσφατα είχαμε κυβερνήσεις συνεργασίας το 2011 (πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος με στήριξη από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ), το 2012 (πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς με στήριξη από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) και το 2015 (πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με στήριξη από ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ).

Ο καθένας μας μπορεί να αξιολογήσει τις κυβερνήσεις αυτές όπως ο ίδιος θέλει. Το σίγουρο είναι ότι παγκοσμίως οι κυβερνήσεις συνεργασίας δεν είναι κάτι το σπάνιο ή το πρωτότυπο. Κάπου μπορεί να χαρακτηριστούν επιτυχημένες, κάπου αποτυχημένες.

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας η τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη μπορεί να αξιολογηθεί και από το βάρος των δημοσκοπικών ευρημάτων που αποτυπώνουν ευρεία φθορά της κυβέρνησης, ενώ η ακρίβεια εκτιμάται ότι «θα ψηφίσει» και αυτή στις επόμενες κάλπες…

Ήρθε η ώρα λοιπόν για νέες (υποχρεωτικές) συνεργασίες και συγκλίσεις. Ή, όπως έλεγε και ο αξέχαστος Νίκος Αλέφαντος, «καλώς τα, τα παιδιά»…