Έρχεται ο Άποφις το 2029: Πρώτη φορά ορατός με γυμνό μάτι ένας «επικίνδυνος» αστεροειδής

Η προσέγγιση του Άποφι σε απόσταση μόλις 30.000 χιλιομέτρων από τη Γη – πιο κοντά από πολλούς δορυφόρους – θα σηματοδοτήσει «την πρώτη φορά στην ιστορία του διαστήματος που ένας δυνητικά επικίνδυνος αστεροειδής είναι ορατός με γυμνό μάτι», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Μπίνζελ, καθηγητής πλανητικών επιστημών στο MIT. Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι μια τόσο κοντινή προσέγγιση ενός αστεροειδούς αυτού του μεγέθους – με διάμετρο 340 μέτρα, περίπου το ύψος του Πύργου του Άιφελ – συμβαίνει μόνο μία φορά κάθε 7.500 χρόνια, αναφέρει το LiveScience.

Κανένας κίνδυνος (πια)

Όταν ο αστεροειδής 99942 εντοπίστηκε το 2004, οι πρώτοι υπολογισμοί έδειχναν πιθανότητα 2,7% να συγκρουστεί με τη Γη στις 13 Απριλίου 2029. Αυτός ήταν ο υψηλότερος δείκτης που είχε ποτέ αποδοθεί σε ουράνιο σώμα στην Κλίμακα Τορίνου, η οποία μετρά τον κίνδυνο πρόσκρουσης. Δεν είναι τυχαίο ότι ονομάστηκε «Άποφις», από τον αιγυπτιακό θεό του χάους και του Κάτω Κόσμου.

Ωστόσο, δύο δεκαετίες συνεχούς παρακολούθησης και ακριβείς μετρήσεις με ραντάρ απέκλεισαν κάθε πιθανότητα σύγκρουσης. Από το 2021, ο αστεροειδής έχει διαγραφεί από κάθε λίστα κινδύνου και οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν ότι δεν απειλεί τη Γη τουλάχιστον για τα επόμενα 100 χρόνια. «Ο Άποφις θα περάσει με ασφάλεια», επανέλαβε τρεις φορές ο Μπίνζελ στην πρόσφατη ομιλία του στο Europlanet Science Congress στο Ελσίνκι.

Δύο αποστολές στον Άποφι

Ενώ η Γη δεν θα αντιληφθεί σχεδόν καθόλου το πέρασμα του Άποφι, ο ίδιος ο αστεροειδής θα επηρεαστεί. Η βαρυτική έλξη της Γης θα τροποποιήσει την τροχιά του και από τύπου Ατών (γεωπλήσιοι αστεροειδείς με μεγάλο ημιάξονα τροχιάς μικρότερο της μιας Αστρονομικής Μονάδας) θα τον μετατρέψει σε απολλώνιο (γεωπλήσιοι αστεροειδείς με μεγάλο ημιάξονα τροχιάς μεγαλύτερο της μιας Αστρονομικής Μονάδας). Παράλληλα, ενδέχεται να αλλάξει και ο ρυθμός περιστροφής του.

Για να καταγράψει αυτές τις αλλαγές από πρώτο χέρι, η NASA έχει αναθέσει στο διαστημικό σκάφος OSIRIS-REx, που μόλις επέστρεψε από την αποστολή του στον αστεροειδή Μπενού, ένα νέο ρόλο ως OSIRIS-APEX: θα συναντήσει τον Άποφι πριν από το πέρασμά του, χαρτογραφώντας την επιφάνειά του, παρακολουθώντας την περιστροφή τους και καταγράφοντας τις αλλαγές που θα προκαλέσει η γήινη βαρύτητα.

Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ετοιμάζει την αποστολή RAMSES, η οποία, αν εγκριθεί, θα εκτοξευθεί την άνοιξη του 2028 και θα φτάσει στον Άποφι τον Φεβρουάριο του 2029. Στόχος της αποστολής θα είναι η παρατήρηση του αστεροειδούς πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προσέγγισή του στη Γη, δήλωσε η φυσικός και αστρονόμος Μόνικα Λαζαρίν, μέλος της επιστημονικής ομάδας RAMSES. Μεταξύ άλλων, το RAMES θα στείλει έναν μικρό δορυφόρο cubesat στην επιφάνεια του Άποφι για να μετρήσει σεισμικά κύματα.

Πλανητική άμυνα

Πέρα από την επιστήμη, ο Άποφις αποτελεί πεδίο δοκιμών για την υπεράσπιση του πλανήτη μας, καθώς θα βοηθήσει την ανθρωπότητα να κατανοήσει και να προετοιμαστεί για τον σπάνιο αλλά πραγματικό κίνδυνο πρόσκρουσης αστεροειδούς. Αν και ο ίδιος δεν αποτελεί κίνδυνο, ανήκει στην κατηγορία των γεωπλήσιων αστεροειδών που θα μπορούσαν κάποια μέρα να απειλήσουν τη Γη. Μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο οι παλιρροιακές δυνάμεις της Γης αναδιαμορφώνουν τον Απόφι, οι επιστήμονες μπορούν να βελτιώσουν τα μοντέλα που θα είναι κρίσιμα για την απόκλιση ενός επικίνδυνου αστεροειδούς.

«Οι αστεροειδείς δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε», υπογράμμισε ο Τομ Στάτλερ, πλανητικός επιστήμονας της NASA. «Είναι κάτι που πρέπει να κατανοήσουμε – και αυτό ακριβώς κάνουμε».