Επιστήμονες εντόπισαν 5 διαφορετικά προφίλ ύπνου και τους τρόπους που επηρεάζουν τη ζωή μας

Παρά το γεγονός ότι ο ύπνος αποτελεί καθημερινή και απαραίτητη λειτουργία για τον άνθρωπο, η επιστήμη γύρω από αυτόν παραμένει ακόμη ασαφής.

Η νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS Biology, ανέλυσε δεδομένα από 770 υγιείς νέους ενήλικες, που συλλέχθηκαν μέσω του Human Connectome Project – μιας επιστημονικής πρωτοβουλίας με πληροφορίες από απεικονίσεις εγκεφάλου, αλλά και χαρακτηριστικά σχετικά με τον ύπνο, την υγεία και τον τρόπο ζωής των συμμετεχόντων, που ανέφεραν οι ίδιοι.

Συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες κατέληξαν σε πέντε διακριτά βιοψυχοκοινωνικά προφίλ ύπνου, καθένα από τα οποία συνδέεται με διαφορετικά μοτίβα λειτουργίας του εγκεφάλου.

1. Το πρώτο προφίλ χαρακτηρίζεται από κακή ποιότητα ύπνου και αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Τα άτομα αυτής της κατηγορίας αντιμετώπιζαν δυσκολία να αποκοιμηθούν, ένιωθαν δυσαρέσκεια από τον ύπνο τους και παρουσίαζαν υψηλά επίπεδα κατάθλιψης, άγχους, φόβου, θυμού και στρες.
2. Το δεύτερο προφίλ περιελάμβανε άτομα χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα ύπνου, αλλά με σοβαρά ζητήματα ψυχικής υγείας. Παρουσίαζαν αυξημένα επίπεδα θυμού, στρες και λύπης, καθώς και χαρακτηριστικά όπως χαμηλή αυτοπειθαρχία και αυξημένα συμπτώματα ΔΕΠΥ (διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας). Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα προβλήματά τους πηγάζουν από άλλες αιτίες και όχι απαραίτητα από τον ύπνο.
3. Το τρίτο προφίλ συνδέθηκε με τη χρήση φαρμάκων για τον ύπνο. Αν και τα άτομα αυτής της ομάδας εμφάνιζαν μεγαλύτερη συνέπεια και ικανοποίηση στις κοινωνικές τους σχέσεις, αντιμετώπιζαν γνωστικές δυσκολίες, όπως μειωμένη οπτική μνήμη, ρευστή νοημοσύνη και προβλήματα προσανατολισμού.
4. Το τέταρτο προφίλ επικεντρωνόταν στη διάρκεια του ύπνου: λιγότερες ώρες ξεκούρασης συνδέθηκαν με αυξημένη επιθετικότητα και μειωμένη ικανότητα συναισθηματικής επεξεργασίας, γλωσσικών λειτουργιών και νοητικής ευελιξίας.
5. Τέλος, το πέμπτο προφίλ αφορούσε τα άτομα που ξυπνούν συχνά μέσα στη νύχτα. Οι συμμετέχοντες αυτοί παρουσίαζαν παρόμοια γνωστικά προβλήματα με το τέταρτο προφίλ, αλλά και επιπλέον συμπτώματα άγχους, σκέψης, υψηλής πίεσης, εξάρτησης από το τσιγάρο και το αλκοόλ.

«Τα διαφορετικά προφίλ ύπνου αντικατοπτρίζονται και σε ξεχωριστά μοτίβα εγκεφαλικής λειτουργίας, όπως έδειξαν οι απεικονίσεις MRI», εξηγεί στο Science Alert η Aurore Perrault, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Concordia του Καναδά. «Αυτό σημαίνει ότι οι εμπειρίες του ύπνου αποτυπώνονται όχι μόνο στη συμπεριφορά και την υγεία, αλλά και στη δομή και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου».

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι περισσότερες μελέτες μέχρι σήμερα εξετάζουν μεμονωμένους παράγοντες του ύπνου σε σχέση με συγκεκριμένα αποτελέσματα, κάτι που περιορίζει την κατανόηση του φαινομένου. Η νέα προσέγγιση, που λαμβάνει υπόψη πολλαπλές παραμέτρους ταυτόχρονα, ενδέχεται να βοηθήσει τους γιατρούς να διαγνώσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις διαταραχές ύπνου και τις σχετικές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία.