Στέφου: Το αποτύπωμα του προγράμματος ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας

Το CNN Greece, χορηγός επικοινωνίας της 4ης Premium Real Estate Expo, συνομίλησε με την κα Μαρίνα Στέφου, Γενική Γραμματέα Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Η κ. Στέφου έχει επαγγελματική εμπειρία 14 ετών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας εργαστεί ως επιστημονική συνεργάτης ευρωβουλευτών σε πλήθος Επιτροπών, καθώς και ως σύμβουλος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Τι υπογράμμισε η ίδια στο CNN Greece σχετικά με τη στεγαστική κρίση, το κόστος ενοικίασης μίας οικίας, αλλά και το πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ». Διαβάστε αναλυτικά στη συνέντευξη που ακολουθεί:

Κυρία Στέφου, ειδικά τους τελευταίους μήνες έχουν αυξηθεί οι «φωνές» των Ελλήνων οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στο κόστος στέγασης, ακόμα και να βρουν σπίτι. Ενδεικτικά, σύμφωνα με το 2 ο Βαρόμετρο, το72,5% των Ελλήνων δηλώνουν ότι έχουν λιγότερα χρήματα για αγορά ή ενοικίαση ακινήτων απ’ ό,τι 6 μήνες πριν. Πώς τοποθετείται το Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας πάνω σε αυτό το θέμα;

Η ελληνική Κυβέρνηση αναγνωρίζει έμπρακτα τη σημασία ενίσχυσης της στεγαστικής πολιτικής και, ιδιαίτερα, της κοινωνικής και προσιτής στέγασης, θέτοντάς τη ως προτεραιότητα και συστήνοντας ένα ξεχωριστό υπουργείο, το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και μια γραμματεία προσανατολισμένη σε αυτή την κατεύθυνση. Το νέο Υπουργείο έχει έναν στρατηγικό στόχο: την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Και η προσιτή στέγαση συνδέεται τόσο με αυτό τον στόχο καθώς και με τη δημογραφική σταθεροποίηση, μέσα από την αύξηση και διάθεση του οικιστικού αποθέματος, τη μείωση των τιμών των ενοικίων και αγοράς σπιτιού στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδος, αλλά και σε τουριστικές περιοχές, και εν τέλει την καταπολέμηση της ακρίβειας σε όλα τα επίπεδα.
Πράγματι, η εισαγόμενη ακρίβεια επιβαρύνει τον Έλληνα πολίτη. Μέσω των στεγαστικών προγραμμάτων που συντονίζει το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και με στοχευμένες παρεμβάσεις προσπαθούμε να συνδράμουμε τις νέες και τους νέους στο όνειρο της απόκτησης σπιτιού, ενώ, παράλληλα, υποστηρίζουμε τους ευάλωτους συμπολίτες μας στην εξεύρεση στέγης. Υπενθυμίζω ότι δίνονται περισσότερα από 2.2 δισ. ευρώ αυτή την περίοδο σε προγράμματα κοινωνικής στέγασης και στέγασης για νέους με περισσότερους από 137.000 δικαιούχους.
Ενισχύουμε όλες τις υφιστάμενες δράσεις και πολιτικές μας όπως το επίδομα στέγασης με μέσο όρο 235.000 δικαιούχους ετησίως και προϋπολογισμό 400 εκατομμύρια ευρώ, ενώ, με τον πρώτο Νόμο του Υπουργείου μας που ψηφίστηκε στο τέλος Απριλίου 2024 αυξήσαμε τον προϋπολογισμό του Προγράμματος «Στέγαση και Εργασία για τους Άστεγους» από 10 σε 15 εκατομμύρια ευρώ με τη συμμετοχή 60 δήμων και διευρύναμε τη βάση των ωφελούμενων καλύπτοντας και όσους απειλούνται με στεγαστική επισφάλεια. Στο πρόγραμμα αυτό έχουν ενταχθεί 553 νοικοκυριά και ήδη στεγαστεί 456 ενώ στόχος μας είναι να καλύψουμε 700 νοικοκυριά.
Το πρόγραμμα ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ για νέα ζευγάρια 25-39 ετών με 9.149 αιτήσεις και 5.846 εκταμιευμένα δάνεια, έχει ήδη φέρει καρπούς και πολλά νέα ζευγάρια έχουν βρει σπίτι.

Το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας προτείνει για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης το νέο εργαλείο της Κοινωνικής Αντιπαροχής.Πώς θα λειτουργεί αυτό το concept;

Σύμφωνα με το νόμο 5006/2022, η κοινωνική αντιπαροχή είναι η σύμβαση με αντικείμενο τη σύμπραξη φορέων της Γενικής Κυβέρνησης με ιδιώτες αναδόχους, κατά την οποία ο ανάδοχος ανεγείρει, με δικές του δαπάνες, κτίριο επί αδόμητου ακινήτου του φορέα (όπως και επί ακινήτων της ΔΥΠΑ) με αντάλλαγμα την εκμετάλλευση του ακινήτου για ορισμένο χρονικό διάστημα, με την παράλληλη υποχρέωσή του να εκμισθώνει μέρος αυτού σε δικαιούχους έναντι προκαθορισμένου μισθώματος με όρους κοινωνικής κατοικίας. Μετά το πέρας του χρόνου εκμετάλλευσης, ο ανάδοχος θα παραδίδει το ακίνητο στον ιδιοκτήτη φορέα.
Αυτή τη στιγμή έχουμε συστήσει στη Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής πολιτικής ομάδα εργασίας για την επεξεργασία του θεσμικού πλαισίου ώστε να επιβεβαιώσουμε το είδος του ακινήτου, αν τελικά δηλαδή θα πρόκειται για αδόμητο ή και μη και τις προδιαγραφές του, τη δυνατότητα rent to own, δηλαδή τη δυνατότητα να δοθεί μετά την πάροδο ικανών ετών και αποπληρωμής χαμηλότοκου δανείου ως ιδιοκτησία και με συγκεκριμένες προϋποθέσεις σε ωφελούμενους, αλλά και τη δημιουργία ενός ελκυστικού πακέτου για τον ανάδοχο επενδυτή, χωρίς όμως να διαπραγματευόμαστε τη δημιουργία ενός οικιστικού αποθέματος που ανήκει στην Πολιτεία προκειμένου να στεγάζει τις πιο ευάλωτες ομάδες συμπολιτών μας.
Καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για μια δύσκολη αλλά αναγκαία άσκηση και έχουμε τώρα την ευκαιρία να τη σχεδιάσουμε σωστά διότι θα επιφέρει μακροπρόθεσμες συνέπειες. Απώτερος στόχος είναι η διαμόρφωση ενός σταθερού, ευέλικτου και αποτελεσματικού εργαλείου κοινωνικής στεγαστικής πολιτικής, μέσω της βέλτιστης αξιοποίηση της «αδρανούς» δημόσιας ακίνητης περιουσίας και της αποτελεσματικής σύμπραξης με τον ιδιωτικό τομέα.

Ποιες άλλες λύσεις προκρίνει το υπουργείο προκειμένου να αντιμετωπίσει το οξύ πρόβλημα στέγασης;

Όπως ήδη σας ανάφερα και θα συζητήσουμε και στο Real Estate Forum, στο πλαίσιο ενίσχυσης των νέων και νέων ζευγαριών, το πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ» έφερε αξιοσημείωτο αποτέλεσμα και σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα έχουν εκταμιευτεί πάνω από 5.846 δάνεια, ενώ στόχος είναι να ωφεληθούν περισσότεροι των 10.000 δικαιούχων.
Παράλληλα, σήμερα «τρέχει» το πρόγραμμα «Ανακαινίζω -Ενοικιάζω» για την ανακαίνιση και μακροχρόνια μίσθωση κλειστών διαμερισμάτων με περισσότερες από 1300 αιτήσεις στον πρώτο μήνα λειτουργίας του, ενώ, παράλληλα υλοποιείται το πιλοτικό πρόγραμμα «Οικονομικά Προσιτής Κατοικίας» για τις Ευάλωτες ομάδες με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και την ανακαίνιση και ενοικίαση 100 κλειστών διαμερισμάτων, το οποίο θα εφαρμοστεί στους Δήμους Αθηναίων (70 διαμερίσματα) και στον Δήμο Θεσσαλονίκης (30 διαμερίσματα).
Στην κοινωνική κατοικία για τους πιο ευάλωτους, το πρόγραμμα «ΚΑΛΥΨΗ» δίνει προτεραιότητα σε μονογονείς, τρίτεκνους και πολύτεκνους κατόχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος με ήδη 330 στεγασμένα νοικοκυριά από τα οποία 134 μέλη είναι ανήλικα, ενώ τέλος το επίδομα στέγασης ανασφάλιστων υπερηλίκων επιδοτεί τουλάχιστον 700 υπερήλικες με το ετήσιο ποσό να εκτιμάται σε 2.750.000 ευρώ. Παράλληλα, προετοιμάζουμε νέες δράσεις , όπως η στέγαση δημοσίων υπαλλήλων, για την οποία έχει ξεκινήσει η επεξεργασία σε θεσμικό επίπεδο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της στέγασης δημοσίων υπαλλήλων (εκπαιδευτικών,υγειονομικού προσωπικού, σωμάτων ασφαλείας κλπ.) που υπηρετούν σε τουριστικές και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας και δήμους υψηλής έντασης αλλά και η εκπόνηση του γενικού θεσμικού πλαισίου της κοινωνικής αντιπαροχής όπως ανέφερα αναλυτικά.

Ποιοι θεωρείτε πως είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες, αλλά και οι προκλήσεις, για την επιτυχία μιας στεγαστικής πολιτικής με κοινωνικό «πρόσημο»;

Η στεγαστική πολιτική αποτελεί θεμελιώδη προτεραιότητα για την επίτευξη συνθηκών ομαλής κοινωνικής συνοχής και οικονομικής ανάπτυξης. Θεωρούμε ότι η εξασφάλιση προσιτής και ποιοτικής στέγασης επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων ζευγαριών. Από την άλλη, η εξασφάλιση προσιτής και ποιοτικής στέγασης μπορεί να συμβάλει στην ορθή αξιοποίηση χιλιάδων κενών κατοικιών, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι περισσότερες από 770 χιλιάδες, αυξάνοντας το στεγαστικό απόθεμα και τελικά συμβάλλοντας στη μειώση στις τιμές των ενοικίων.
Η ανάγκη προσιτής στέγασης απασχολεί το το σύνολο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο πλαίσιο της διαμόρφωσης της σύγχρονης και καινοτόμου πολιτικής βασισμένης στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal), γεννήθηκε η ιδέα του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus (New European Bauhaus). Το ΝΕΒ θεμελιώνεται σε τρεις αδιάσπαστες αξίες: την βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών στόχων, της μηδενικής ρύπανσης και της βιοποικιλότητας, την αισθητική, την καλαισθησία και ομορφιά πέρα από τη λειτουργικότητα και κυρίως την κοινωνική συμπερίληψη. Επομένως, θέλουμε η βιωσιμότητα, η αισθητική και η συμπερίληψη να αποτελούν βασικές παραμέτρους κατά τον σχεδιασμό της νέας κοινωνικής πολιτικής στέγασης.

Μπορεί η Αθήνα, μια πυκνοκατοικημένη πόλη με σημαντικό αριθμό αναξιοποίητου και εγκαταλελειμμένου κτηριακού αποθέματος, να αξιοποιήσει αυτά τα κτήρια και να αποτελέσει ένα πρότυπο πόλης που εφαρμόζει κοινωνική στεγαστική πολιτική;

Όπως πολύ σωστά επισημαίνετε, το αναξιοποίητο στεγαστικό απόθεμα της Αθήνας μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μιας πόλης πρότυπο για την κοινωνική στεγαστική πολιτική. Στόχος μας είναι με την αξιοποίηση και των αρχών του Νέου Ευρωπαϊκού Μπαουχαους, όπως αναλύθηκε, να βελτιώσουμε το αστικό κέντρο και να δημιουργήσουμε συνθήκες ποιότητας ζωής.
Στην ίδια κατεύθυνση, η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου για την Αστεγία θα συνδράμει να περιοριστεί σημαντικά το ζήτημα των αστέγων σε μεγάλες αστικές περιοχές και ιδιαίτερα στην Αθήνα και τον Πειραιά.
Με την ευκαιρία, επισημαίνω ότι στη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης έχουμε εντάξει και το έργο της απογραφής της ακίνητης περιουσίας του Υπουργείου μας. Με την ολοκλήρωση του έργου θα εξεταστεί η δυνατότητα χρήσης των ακινήτων για υλοποίηση στεγαστικών προγραμμάτων κυρίως στο πλαίσιο συμβάσεων κοινωνικής αντιπαροχής και εν γένει αξιοποίησής τους.
Γνωρίζοντας καλύτερα τον αριθμό και το δυναμικό των ακινήτων μας θα τα αξιοποιήσουμε ώστε να οικοδομήσουμε έναν ιστό από κατοικίες για την ενίσχυση των ευάλωτων ομάδων. Ο οδικός χάρτης που συνθέτουμε στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για πρώτη φορά στην Ελλάδα και με σταθερά βήματα, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την προσιτή στέγαση, την αξιοποίηση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων και κλειστών κατοικιών, με τη συνδρομή των συναρμόδιων Υπουργείων για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των βραχυχρόνιων μισθώσεων και της χρυσής βίζα, καθώς και η ανάπλαση με βάση τις αρχές του Νέου Ευρωπαϊκού Μπαουχάους και της συμπερίληψης, μπορούν να κάνουν τη διαφορά, ώστε η Αθήνα πράγματι να γίνει ένα πρότυπο πόλης που δεν αφήνει κανέναν συμπολίτη μας πίσω, πόλη ελκυστική, για κατοίκους και τουρίστες. Αλλά και οι υπόλοιπες περιοχές της χώρας μας, με τα δικά τους χαρακτηριστικά, να επωφεληθούν αναλόγως.