Αρκτική και Ανταρκτική: Πόσο κινδυνεύουν οι πόλοι της Γης από την τήξη των πάγων;

Το λιώσιμο των πάγων από τους πόλους της Γης απειλεί ολόκληρο τον πλανήτη, την ώρα που οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, με συνεχείς μελέτες που καταγράφουν όλα όσα συμβαίνουν εκεί. Το βασικό και κοινό συμπέρασμα είναι ένα: Οι πάγοι λιώνουν και μάλιστα με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό τα τελευταία χρόνια.

Η Ανταρκτική είναι η νοτιότερη ήπειρος του πλανήτη μας. Δεν ανήκει σε κανένα κράτος του κόσμου, εκεί βρίσκεται ο γεωγραφικός Νότιος Πόλος και περιβάλλεται από τον Νότιο ωκεανό. Περίπου το 98% της επιφάνειάς της είναι καλυμμένο από πάγο, με μέσο πάχος τουλάχιστον 1,9 χιλιόμετρα. Είναι η πιο κρύα, η πιο ξηρή και η πιο ανεμώδης ήπειρος, ενώ θεωρείται έρημος, με ετήσιες κατακρημνίσεις μόλις 200 mm κατά μήκος των ακτών και πολύ λιγότερο στην ενδοχώρα.

Αρκτική αποκαλούμε την περιοχή γύρω από τον Βόρειο Πόλο, στην οποία περιλαμβάνονται τμήμα των ΗΠΑ (δηλαδή η Αλάσκα), του Καναδά, της Ρωσίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Φινλανδίας, ολόκληρη η Ισλανδία, η Γροιλανδία, το αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ και ο Αρκτικός ή Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός. Το μεγαλύτερο μέρος της Αρκτικής είναι θάλασσα καλυμμένη από πάγους που περιβάλλεται από παγωμένο έδαφος χωρίς δέντρα. Αντίθετα από την ερημική Ανταρκτική, η Αρκτική είναι γεμάτη ζωή, από οργανισμούς που ζουν στον πάγο και στη θάλασσα ως τους ανθρώπους που ζουν στις αρκτικές περιοχές, τους ιθαγενείς, που έχουν προσαρμοστεί στις ακραίες κλιματολογικές συνθήκες.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα τελευταία 30 χρόνια, ο ρυθμός τήξης των παγετώνων της Δυτικής Ανταρκτικής έχει πενταπλασιαστεί. Οι πάγοι που διαρρέουν σήμερα στη Θάλασσα του Αμούνδσεν ευθύνονται για ποσοστό 4% της ανόδου της στάθμης των θαλασσών παγκοσμίως. Ενδεχόμενη ταχεία κατάρρευση του παγετώνα θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο των υδάτων κατά 65 εκατοστά, προειδοποιούν οι ερευνητές.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως τον Αύγουστο φέτος έβρεξε για πρώτη φορά στην κορυφή του στρώματος πάγου της Γροιλανδίας, γεγονός που προκάλεσε την ανησυχία της επιστημονικής κοινότητας, καθώς η πρώτη καταγεγραμμένη στα χρονικά βροχόπτωση - αντί για το συνηθισμένο χιόνι - σημειώθηκε στην υψηλότερη κορυφή της Γροιλανδίας, όταν οι θερμοκρασίες ανέβηκαν τόσο που ο θερμός αέρας τροφοδότησε το ακραίο αυτό φαινόμενο βροχής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, η βροχή έπεσε κατά τη διάρκεια ενός εξαιρετικά ζεστού τριημέρου στη Γροιλανδία, όταν οι θερμοκρασίες ήταν κατά τόπους κατά 18 βαθμούς υψηλότερες από το μέσο όρο.

Το παγκόσμιο επίπεδο της θάλασσας θα ανέβαινε κατά περίπου 6 μέτρα αν έλιωναν όλοι οι πάγοι της Γροιλανδίας, αν και αυτό θα χρειαζόταν αιώνες ή χιλιετίες για να συμβεί. Εν τούτοις, τα τρισεκατομμύρια τόνοι πάγου που χάθηκαν από τη Γροιλανδία από το 1994 έως σήμερα έχουν προκαλέσει αύξηση της στάθμης των ωκεανών κατά 20 εκατοστά, ενώ είναι πλέον δεδομένο πως οι της Γροιλανδίας λιώνουν γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη φορά τα τελευταία 12.000 χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες, με την απώλεια πάγου να τρέχει με ρυθμό περίπου 1 εκατομμύριο τόνους το λεπτό το 2019.