Σύνοδος Κορυφής: «Πασχίζει» η ΕΕ να συμφωνήσει για εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο

^{Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 30 Μαϊος 2022 17:16}

Χαμηλώνει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον πήχη των προσδοκιών για επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο κατά την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ που βρίσκεται σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες. Επί τάπητος τίθεται το ήδη αποδυναμωμένο ευρωπαϊκό σχέδιο περί μερικού εμπάργκο, στο οποίο εντούτοις η Ουγγαρία εξακολουθεί να προβάλλει ενστάσεις ζητώντας περαιτέρω εξαιρέσεις για την τροφοδοσία της.

Προς επίτευξη συμβιβασμού, η ΕΕ οδηγείται σε «εκπτώσεις» σχετικά με την επιβολή του πετρελαϊκού εμπάργκο, το οποίο περιλαμβάνεται στο δρομολογούμενο έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας για την εισβολή της στην Ουκρανία και αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων στους κόλπους των «27» εδώ και έναν μήνα.

Η προοπτική ολικού εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο έχει πλέον απομακρυνθεί, με τη σκλήρη διαπραγμάτευση που βρίσκεται σε εξέλιξη να είναι ενδεικτική των ακόμη μεγαλύτερων δυσκολιών που θα ενσκύψουν όταν φτάσει η «ώρα» του φυσικού αερίου.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξετάζουν στις Βρυξέλλες το προσχέδιο συμφωνίας, που «κλείδωσε» κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, κατόπιν μαραθώνιων διαβουλεύσεων σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων, αλλά χωρίς προοπτική οριστικής υιοθέτησης σε αυτό το στάδιο, όπως ουσιαστικά προανήγγειλε προσερχόμενη στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η επί της αρχής συμβιβαστική συμφωνία προβλέπει απαγόρευση των εισαγωγών πετρελαίου στην Ευρώπη διά θαλάσσης από το τέλος του 2022 και προσωρινή εξαίρεση από την απαγόρευση των εισαγωγών μέσω του αγωγού Ντρουζμπά προς κάμψη των αντιρρήσεων της Ουγγαρίας -σε μία κίνηση που εφόσον τελικά εγκριθεί θα ευνοήσει παράλληλα την Σλοβακία, την Τσεχία, αλλά και τη Γερμανία.

Η συζήτηση για το έκτο πακέτο κυρώσεων έχει ωριμάσει, αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν βρίσκεται ακόμη στο σημείο συμφωνίας, δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν προσερχόμενη το απόγευμα της Δευτέρας στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

«Η Επιτροπή και η γαλλική προεδρία εργάζονται εντατικά τις τελευταίες ημέρες για να προχωρήσουμε. Υπάρχουν διαφορετικές προτάσεις στο τραπέζι, αλλά δεν είμαστε ακόμη εκεί. Έχει ωριμάσει [σ.σ. η συζήτηση], αλλά δεν έχουμε φθάσει σε κοινή θέση» ανέφερε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε, πάντως, αισιόδοξη ότι θα υπάρξει λύση -«είτε κατά τη Σύνοδο Κορυφής, αν και η πιθανότητα δεν είναι μεγάλη, ή μετέπειτα».

Ενώπιον των δημοσιογράφων ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, υπογράμμισε ότι είναι καίριας σημασίας η λήψη απόφασης για το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. «Η στιγμή είναι τώρα και είμαι βέβαιος ότι θα κατορθώσουμε να λάβουμε μία απόφαση, όλοι ενωμένοι». Μίλησε για πρόοδο τις τελευταίες ώρες, και εμφανίστηκε ελαφρώς πιο αισιόδοξος από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ως προς ενδεχόμενη συμφωνία.

Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, έδειξε εξίσου συγκρατημένα αισιόδοξος ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία κατά τη Σύνοδο Κορυφής, λέγοντας ότι δεν θα πρέπει να προδικάζεται η έκβαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ότι διεξάγονται συζητήσεις με πραγματική θέληση για να υπάρξει συνεννόηση.

Την πεποίθηση ότι «βρισκόμαστε κοντά σε συμφωνία» εξέφρασε και ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Πιστεύω ότι είμαστε κοντά στο να πετύχουμε μία συμφωνία, η οποία θα συμπεριλαμβάνει κυρώσεις για την απαγόρευση εξαγωγών πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Ρωσία. Θεωρώ ότι οι επιμέρους ενστάσεις κρατών-μελών μπορούν να καμφθούν για να καταλήξουμε, τελικά, στο επιθυμητό αποτέλεσμα», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.

Σε ανάλογο τόνο κινήθηκαν οι δηλώσεις του πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου, Ξαβιέ Μπετέλ. «Πάντα θα βρίσκουμε συμβιβαστικές λύσεις. Οι συνομιλίες συνεχίζονται. Όσο γίνονται συνομιλίες, είμαι αισιόδοξος», είπε στους δημοσιογράφος.

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, υπεραμύνθηκε την ίδια στιγμή ενώπιον των δημοσιογράφων τη συμβιβαστική πρόταση, τονίζοντας πως θα είναι αποτελεσματική ακόμη και με την εξαίρεση που προβλέπεται για τις προμήθειες πετρελαίου μέσω αγωγών. «Δεν θεωρώ ότι πρόκειται για μετριασμό» ανέφερε για να σημειώσει πως το εμπάργκο θα «αγγίξει» τα δύο-τρίτα των ρωσικών πετρελαϊκών εξαγωγών.

Ως προς το πιθανό χρονοδιάγραμμα μίας συμφωνίας, ο Μαρκ Ρούτε εκτίμησε πως εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο συμβιβασμός μπορεί να επισφραγιστεί σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων στα τέλη της εβδομάδας ή στις αρχές της επόμενης.

Προ της έναρξης των εργασιών της Συνόδου Κορυφής οι Εμανουέλ Μακρόν, Όλαφ Σολτς και Μάριο Ντράγκι είχαν τριμερή συνάντηση προς συντονισμό θέσεων.

«Ναι μεν, αλλά» από τον Βίκτορ Όρμπαν

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, από πλευράς του δήλωσε προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής πως ο προετεινόμενος συμβιβασμός είναι μεν «μία καλή λύση» για την Ουγγαρία, όπως επέμεινε ότι η χώρα του χρειάζεται «εγγυήσεις» ότι θα μπορεί να αγοράζει πετρέλαιο και διά της θαλάσσιας οδού εάν σταματήσουν οι παραδόσεις μέσω του αγωγού Ντρουζμπά.

«Το πρόβλημα για εμάς, για το οποίο μαχόμαστε σήμερα, είναι ότι αν συμβεί κάτι στο ρωσικό πετρέλαιο που παραδίδεται μέσω αγωγού […] αν δεν έρχεται το πετρέλαιο, τότε θα πρέπει να έχουμε το δικαίωμα να αγοράζουμε» πετρέλαιο που θα μεταφέρεται με πλοία. «Αυτή είναι η εγγύηση που χρειαζόμαστε», σημείωσε.

Παράλληλα, κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το γεγονός ότι εισηγήθηκε την επιβολή πετρελαϊκού εμπάργκο προτού να έχει εξασφαλίσει την πλήρη συναίνεση των κρατών-μελών. «Είμαστε σε μία πραγματικά δύσκολη θέση εξαιτίας της ανεύθυνης συμπεριφοράς της Κομισιόν» ανέφερε, προσθέτοντας ότι δεν υπήρξε επαρκής και κατάλληλη διαβούλευση με τα κράτη-μέλη.

Την ίδια στιγμή, η Φινλανδή πρωθυπουργός, Σάνα Μάριν, προσήλθε στη Σύνοδο Κορυφής λέγοντας πως το Ελσίνκι επιζητά την επίτευξη σημφωνίας σήμερα. Ερωτηθείσα εάν στηρίζει την εξαίρεση στις εισαγωγές πετρελαίου μέσω αγωγών, η ίδια αρκέστηκε να αναφέρει πως «είναι σημαντικό το πακέτο κυρώσεων να είναι αρκετά σκληρό ώστε να επηρεάσει πραγματικά τη ρωσική οικονομία».

Η Ουγγαρία κρατά υπό «ομηρία» το έκτο πακέτο κυρώσεων, τονίζοντας ότι ένα εμπάργκο πετρελαίου θα επιφέρει μεγάλο πλήγμα για την οικονομία της, επειδή δεν μπορεί εύκολα να προμηθευτεί πετρέλαιο από άλλες πηγές. Η Σλοβακία και η Τσεχία έχουν εκφράσει ανάλογες ανησυχίες.

Οι συνομιλίες για το εμπάργκο πετρελαίου συνεχίζονται εδώ και ένα μήνα χωρίς καμία πρόοδο και ζητούμενο για τους Ευρωπαίους ηγέτες ήταν να καταλήξουν σε συμφωνία κατά τη Σύνοδο Κορυφής για να αποφύγουν να εμφανιστούν διχασμένοι στην απάντησή τους έναντι της Μόσχας.

Πέραν του θέματος που ήγειρε με εξαίρεση και στην προμήθεια πετρελαίου διά θαλάσσης, εφόσον χρειαστεί, η Βουδαπέστη επιζητά χρηματοδότηση από την ΕΕ για την ενίσχυση της χωρητικότητας αγωγών πετρελαίου από την Κροατία και τη μετατροπή των διυλιστηριών της για χρήση αργού Brent έναντι ρωσικού Urals.

Έτερο σημαντικό ζήτημα είναι και τρόπος διασφάλισης του θεμιτού ανταγωνισμού, δεδομένων των υψηλότερων τιμών που θα αντιμετωπίσουν ως αποτέλεσμα των κυρώσεων τα κράτη-μέλη που εξαρτώνται από το μεταφερόμενο αργό Brent.

Δεν αποφασίζεται πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου

Στο αλληλένδετο με τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία ζήτημα της ενεργειακής κρίσης, ο κοινοτικός επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, ήδη αποσαφήνισε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θα λάβουν κάποια απόφαση στις Βρυξέλλες σχετικά με την επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου, αλλά μπορεί να εξουσιοδοτήσουν την Κομισιόν να μελετήσει το ζήτημα.

«Αν αυτό συμφωνηθεί μεταξύ των κρατών-μελών, η Επιτροπή θα ενεργήσει πολύ γρήγορα για να αναλύσει αυτή τη δυνατότητα», δήλωσε ο Πάολο Τζεντολόνι μιλώντας στους δημοσιογράφους στην Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στη Ρώμη, προσθέτοντας ότι είναι δύσκολο να κάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα μιας ενδεχόμενης απόφασης.

Οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, πιέζουν έντονα για την επιβολή πλατόν στην τιμή του φυσικού αερίου, ώστε να συμπαρασυρθούν προς τα κάτω και οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, εντούτοις ως φαίνεται δεν εξασφαλίζεται επί του παρόντος τουλάχιστον συναίνεση.

Ο Ζελένσκι «ενώπιον» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου - Επί τάπητος ενέργεια, επισιτιστική ασφάλεια και ευρωπαϊκή άμυνα

Η περαιτέρω οικονομική και πολιτική στήριξη της Ουκρανίας στον τέταρτο πλέον μήνα του πολέμου βρίσκεται επισήμως στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής. Στους Ευρωπαίους ηγέτες απευθύνθηκε μετά την έναρξη της Συνόδου ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος σταθερά ζητά από τη Δύση περισσότερα βαρέα όπλα για τη μάχη του Ντονμπάς, καθώς και πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία ώστε να μην τροφοδοτείται πλέον η πολεμική μηχανή του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Φλέγον ζήτημα της Συνόδου αποτελεί το ζήτημα της ενέργειας και της ακρίβειας με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις.

Η συζήτηση, η οποία θα λάβε χώρα στο δείπνο των Ευρωπαίων ηγετών, θα επικεντρωθεί γύρω από τη χρηματοδότηση του σχεδίου REPowerEU, για τη σταδιακή απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 18 Μαΐου.

Στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, οι «27» καλούσαν την Κομισιόν να υποβάλει προτάσεις που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το πρόβλημα των υπερβολικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας διατηρώντας παράλληλα την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς». Ωστόσο, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, ορισμένα κράτη-μέλη δεν θεωρούν ότι το REPowerEU απαντά στο πιεστικό ζήτημα των τιμών της ενέργειας.

Ως εκ τούτου, είναι πιθανό να τεθεί εκ νέου το θέμα της μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ανώτατου ορίου στην τιμή της ενέργειας και μιας πλατφόρμας για κοινή αγορά φυσικού αερίου στην ΕΕ.

Την Τρίτη οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν για τις δραματικές επιπτώσεις στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια που κινδυνεύει να φέρει η στρατιωτική επιθετικότητα της Ρωσίας. Στη συζήτηση θα συμμετάσχει, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης Μάκι Σαλ. Επί τάπητος θα τεθεί και το ζήτημα της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας υπό το φως της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας που έχει δημιουργήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.