ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Το μοναδικό έργο τέχνης που μισούσε ο Γιόζεφ Στάλιν σε όλη του τη ζωή

Το μοναδικό έργο τέχνης που μισούσε ο Γιόζεφ Στάλιν σε όλη του τη ζωή
Έγινε το πιο σημαντικό μοτίβο του καλλιτέχνη Kazimir Malevich, με τον πίνακα του 1915, «Μαύρο Τετράγωνο», εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή υπεροχής στην τέχνη. photo:Tretyakov Gallery)

Όταν κηδεύτηκε ο Ρώσος καλλιτέχνης Kazimir Malevich, οι άνθρωποι κρατούσαν σημαίες με μικρά μαύρα τετράγωνα πάνω τους. Το νεκρικό αυτοκίνητο είχε το δικό του μαύρο τετράγωνο και ένα ήταν τοποθετημένο πάνω από το φέρετρό του για να σηματοδοτήσει τον τάφο του. Έγινε το πιο σημαντικό μοτίβο του καλλιτέχνη, με τον πίνακα του 1915, «Μαύρο Τετράγωνο», εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή υπεροχής στην τέχνη.

Επινόησε ο ίδιος τον όρο για να απελευθερώσει τη ρωσική πρωτοπορία από τις προσδοκίες του κόσμου της τέχνης. Ήδη καθιερωμένος καλλιτέχνης, εργάστηκε αργά – και κρυφά – για να τελειοποιήσει τη νέα του προσέγγιση, αποκαλύπτοντας την στην Last Futurist Exhibition of Painting στην Dobchina της Αγίας Πετρούπολης.

Όταν αποκάλυψε το έργο του, κομμάτια σκορπίστηκαν γύρω από το δωμάτιο, αλλά το Μαύρο Τετράγωνο τοποθετήθηκε πολύ σκόπιμα.

Φαινόταν ψηλά στον τοίχο, δέσποζε σε μια γωνιά του δωματίου.

Ήταν ένα ιερό μέρος, που συνήθως προοριζόταν για Ρώσους Ορθόδοξους αγίους σε παραδοσιακά ρωσικά σπίτια. Η άκρως συμβολική τοποθέτησή του έδειξε στους θεατές την εκλεπτυσμένη δουλειά του και τη βαθιά σημασία του οράματός του.

«Κατανοώ την υπεροχή του καθαρού συναισθήματος στη δημιουργική τέχνη. Για τον Suprematist, τα οπτικά φαινόμενα του αντικειμενικού κόσμου είναι, από μόνα τους, χωρίς νόημα. Το σημαντικό είναι να νιώθεις την δύναμη της τέχνης, ως τέτοια, εντελώς ξέχωρη από το περιβάλλον στο οποίο προβάλλεται το έργο».

Ο Malevich διαπότισε αυτό που ήταν απλώς μια μάζα μαύρης μπογιάς με βαθύ, σχεδόν πνευματικό νόημα. Όταν προβλήθηκε η πρώτη από τις τέσσερις εκδοχές του, ο κόσμος είχε θολώσει από το χάος. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος κατέστρεφε την Ευρώπη και οι εμφύλιες αναταραχές κυρίευσαν τη Ρωσία μετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1905, η οποία, το 1917, έδωσε τη θέση της στην Οκτωβριανή Επανάσταση και την Εξέγερση των Μπολσεβίκων. Σε αυτήν την περίοδο, οι κριτικοί τέχνης περιμένουν κυβιστικά έργα, το είδος που περιλαμβάνει πολλαπλές οπτικές και μορφές μέσα σε αυτό.

Το έργο του Malevich αρνήθηκε να το προσφέρει αυτό. Ακόμη και η θέση του στον τοίχο υπαγορεύτηκε από τον ίδιο, σε έναν απόηχο της αδυσώπητης εξουσίας που κατείχαν οι πολιτικές προσωπικότητες εκείνη την περίοδο. Είχε επίσης δημιουργήσει κάτι με σκοπό να ξεκινήσει μια νέα εποχή στην τέχνη, η οποία μιμήθηκε άθελά του την κοινωνική επανάσταση της εποχής.

Λίγους μήνες μετά το θάνατό του, που είδε τους θαμώνες της κηδείας να γιορτάζουν την επίδραση του Μαύρου Τετράγωνου, το έργο του εξαφανίστηκε από τη δημόσια θέα. Ο κρατικά εγκεκριμένος κοινωνικός ρεαλισμός του Γιόζεφ Στάλιν, ο οποίος υποστήριζε θετικές προβολές για τη ζωή στη Σοβιετική Ένωση μέσω της τέχνης του, σήμαινε ότι το έργο του Malevich δεν θα προβληθεί ξανά μέχρι τη δεκαετία του 1980. Κατηγορήθηκε από τον Στάλιν ότι παράγει «αστική» τέχνη, τα έργα του κατασχέθηκαν και του απαγόρευσαν πλέον να δημιουργεί.

Η καταστολή του μιλά μόνη της για τον επαναστατικό του χαρακτήρα και τη δύναμη του οράματός του. Ένα απλό μαύρο τετράγωνο έγινε σύμβολο ανεξάρτητης σκέψης και καλλιτεχνικής ελευθερίας, όπως ακριβώς ήλπιζε.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ