Από αφίσα, παγκόσμιο σύμβολο: Το «Keep Calm and Carry On» και η διαδρομή του στον 21ο αιώνα

Το εμβληματικό μήνυμα δημιουργήθηκε για να στηρίξει ψυχολογικά τον βρετανικό λαό στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Κρίθηκε… υπερβολικά στωικό. Στο σήμερα όμως, που η αβεβαιότητα είναι καθημερινότητα, η λιτή αυτή προτροπή έγινε διαχρονικό μάντρα.

Οπτικά απλή αλλά φορτισμένη με ιστορία, η αφίσα απέκτησε νέα ζωή όταν αναρτήθηκε διακριτικά σε έναν τοίχο του Barter Books. Η αναγνώρισή της από τη Guardian το 2005 ήταν το έναυσμα για μια παγκόσμια αναβίωση που συνεχίζεται.

Από τη ρητορική των πολιτικών ηγετών, μέχρι τις ειρωνικές παραλλαγές του TikTok, η φράση «Διατήρησε την ψυχραιμία σου και συνέχισε» απέκτησε φωνή που εκτείνεται πέρα από τα εθνικά σύνορα.

Μέσα από την επανανοηματοδότηση και την ειρωνεία, η αφίσα καταφέρνει το ακατόρθωτο: συνδέει ιστορία και παρόν, τραγωδία και καθημερινότητα. Ένα κομμάτι χαρτί που κάποτε προοριζόταν για να εμπνεύσει ένα έθνος στον πόλεμο, σήμερα εμπνέει –ή σατιρίζεται– από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Κι αν κάποιοι τη θεωρούν ξεπερασμένη ή προπαγανδιστική, η ευρύτερη αποδοχή της δείχνει κάτι άλλο: σε έναν κόσμο γεμάτο ταραχές, λίγα πράγματα καθησυχάζουν όσο η ιδέα ότι όλα θα πάνε καλά… αν απλώς διατηρήσεις την ψυχραιμία σου και συνεχίσεις.

Η διαχρονική επιτυχία του Keep Calm and Carry On δεν οφείλεται μόνο στην απλότητα του σχεδιασμού ή στη στιβαρότητα του μηνύματος. Αντικατοπτρίζει μια συλλογική ανάγκη για ψυχραιμία μέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας, μια διαχρονική αγωνία για σταθερότητα σε εποχές κρίσης.

Η ειρωνεία είναι ότι ένα μήνυμα που δημιουργήθηκε σε καιρούς πολέμου, για να καθησυχάσει τους πολίτες μπροστά σε ενδεχόμενους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, βρήκε τη θέση του στον 21ο αιώνα μέσα από memes, εμπορεύματα και το συλλογικό φαντασιακό μιας άλλης γενιάς – αυτής που αναζητά ανακούφιση σε εποχές οικονομικής κρίσης, πανδημίας ή κοινωνικής αναταραχής.

Πίσω από την pop αισθητική του αφιερώματος και τη φαινομενική επιπολαιότητα της χρήσης του σε κούπες και μπλουζάκια, κρύβεται μια ιστορική ανάμνηση: ότι ο κόσμος μπορεί να αντέξει – ή τουλάχιστον να συνεχίσει. Και είτε κάποιος το θεωρεί απομεινάρι της αποικιοκρατικής Βρετανικής υπεροψίας είτε σύμβολο συλλογικής αντοχής, είναι βέβαιο ότι το Keep Calm and Carry On έχει πια εδραιωθεί ως ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πολιτισμικά σημεία της εποχής μας.

Ίσως τελικά, το «να κρατάμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίζουμε» να είναι όχι μόνο ένα μήνυμα, αλλά και μια ψυχική στάση – ένα μανιφέστο επιβίωσης, άλλοτε σοβαρό κι άλλοτε σατιρικό, που θα συνεχίσει να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε εποχής.