Η μικρή πόλη του Καναδά που θεωρείται η «παγκόσμια πρωτεύουσα των δεινοσαύρων»

Εδώ, τα οστά δεινοσαύρων συχνά ξεπροβάλλουν από τη γη, και μερικές από τις πιο εκπληκτικές ανακαλύψεις παρουσιάζονται στο Μουσείο Παλαιοντολογίας Royal Tyrrell, ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο μουσείο φυσικής ιστορίας και ερευνητικό κέντρο που προσελκύει περισσότερους από 430.000 επισκέπτες ετησίως.

«Ο λόγος που η περιοχή αυτή είναι τόσο πλούσια σε ανακαλύψεις δεινοσαύρων είναι επειδή πριν από 75 εκατομμύρια χρόνια έμοιαζε εντελώς διαφορετική από αυτό που βλέπετε τώρα», λέει στο BBC Travel ο Δρ. Τζιμ Γκάρντνερ, παλαιοντολόγος στο Royal Tyrrell, ο οποίος ειδικεύεται στα προϊστορικά αμφίβια και ερπετά. «Κάποτε ήταν μια ημιτροπική παράκτια πεδιάδα με τις ιδανικές συνθήκες για να ανθίσει η ζωή, ιδίως οι δεινόσαυροι που μπορούσαν να τρέφονται από την πληθώρα φυτών και πλάσματα όπως οι κροκόδειλοι, οι πτερόσαυροι και, φυσικά, άλλοι δεινόσαυροι».

«Το νερό ήταν το κλειδί»

Οι συνθήκες ήταν επίσης ιδανικές για τη διατήρηση των δεινοσαύρων μετά το θάνατο: οι εποχιακές καταιγίδες και οι πλημμύρες τούς σκότωναν σε μεγάλους αριθμούς και στη συνέχεια έθαβαν γρήγορα τα πτώματά τους κάτω από μεγάλες ποσότητες ιζημάτων. «Το νερό ήταν το κλειδί σε αυτόν τον υπέροχα τυχαίο κύκλο γεγονότων», εξηγεί ο Γκάρντνερ. «Βοήθησε στη δημιουργία της ζωής, επέφερε το θάνατο, έθαψε τα λείψανα των δεινοσαύρων στις ιδανικές συνθήκες για τη διατήρησή τους και στη συνέχεια έθεσε σε κίνηση την απολίθωση. Ως αποτέλεσμα, η Αλμπέρτα είναι το κορυφαίο hotspot δεινοσαύρων στον κόσμο».

Το νερό έπαιξε επίσης βασικό ρόλο στην αποκάλυψη των απολιθωμάτων. Κατά τη διάρκεια της Εποχής των Παγετώνων (πριν από περίπου 25.000-40.000 χρόνια), παχιά στρώματα πάγου «έσκαψαν» μεγάλο μέρος των νεότερων ιζηματογενών πετρωμάτων. Στη συνέχεια, καθώς το κλίμα έγινε πιο θερμό, χείμαρροι νερού εξαπολύθηκαν από παγετώνες πάχους άνω του 1 χιλιομέτρου, δημιουργώντας νέες κοιλάδες ποταμών. «Η διάβρωση συνεχίζεται μέχρι σήμερα, οπότε κάθε χρόνο χάνονται μερικά χιλιοστά βράχου και αποκαλύπτονται νέα απολιθώματα» λέει ο Γκάρντνερ.

Οι… σταρ του μουσείου

Η διάβρωση του ποταμού έχει οδηγήσει σε μερικές εξαιρετικές ανακαλύψεις, όπως ένα από τα «αστέρια» του μουσείου, ο Τυραννόσαυρος Ρεξ «Μαύρη Καλλονή» (Black Beauty), ο οποίος βρέθηκε τυχαία από δύο μαθητές που ψάρευαν στον ποταμό Κρόουσνεστ. (Τα χαρακτηριστικά μαύρα οστά του πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα του μαγγανίου που υπήρχε στα υπόγεια ύδατα όταν απολιθώθηκε). Είναι ένας από τους καλύτερα διατηρημένους σκελετούς T-Rex που ανακαλύφθηκαν ποτέ στην Αλμπέρτα. Το κρανίο του έχει μήκος 1,3 μέτρα και πλάτος περίπου 1 μέτρο στο σαγόνι, αλλά ως υπο-ενήλικος (το αντίστοιχο του εφήβου για τους δεινόσαυρους) θεωρείται μικρός για τα δεδομένα του Τυραννόσαυρου Ρεξ.

Λιγότερο από το 1% των τριών εκατομμυρίων καταγεγραμμένων δειγμάτων του μουσείου εκτίθενται στο κοινό, ενώ τα υπόλοιπα στεγάζονται σε αίθουσες συλλογής και αποθήκες. Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα που φυλάσσονται εκεί είναι ένας ορνιθομιμόσαυρος απολιθωμένος σε στάση θανάτου. «Όταν μελετήθηκε από τους ερευνητές μας, διαπίστωσαν ότι είχε μικρά μαύρα σημάδια στα οστά των μπροστινών άκρων, τα οποία ήταν τα σημεία επαφής των φτερών», λέει ο Γκάρντνερ. «Αυτά μπορούν να παρατηρηθούν και στα σύγχρονα πτηνά. Έτσι, εδώ ήταν η πρώτη αδιάσειστη απόδειξη ότι αυτή η ομάδα δεινοσαύρων είχε φτερά».

Το Επαρχιακό Πάρκο Δεινοσαύρων

Πολλά από τα σπουδαιότερα δείγματα του μουσείου ανακαλύφθηκαν στο Επαρχιακό Πάρκο Δεινοσαύρων, ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO που βρίσκεται 170 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ντραμχέλερ. «Τα περισσότερα χρονολογούνται στα τέλη της Κρητιδικής περιόδου, περίπου 10 εκατομμύρια χρόνια πριν από τη μαζική εξαφάνιση των δεινοσαύρων», λέει η Άμπερ Γουάιτμποουν, παλαιοντολόγος-ξεναγός στο πάρκο.

«Κανένα άλλο μέρος στη Γη δεν μπορεί να συγκριθεί με τον αριθμό και την ποιότητα των δειγμάτων που έχουμε βρει εδώ, τα οποία περιλαμβάνουν περισσότερα από 50 είδη δεινοσαύρων, 150 πλήρεις σκελετούς και 450 διαφορετικούς απολιθωμένους οργανισμούς».

Το πάρκο προσελκύει περισσότερους από 100.000 επισκέπτες ετησίως. Μία από τις πιο δημοφιλείς ξεναγήσεις τουριστών είναι σε ένα τεράστιο στρώμα οστών δεινοσαύρων που καλύπτει έκταση όσο δύο γήπεδα ποδοσφαίρου και αποτελεί τον τόπο ανάπαυσης ενός κοπαδιού κερασφόρων Κεντρόσαυρων, συγγενών του Τρικεράτωψ. «Το κοπάδι μετρούσε πάνω από 1.000 μέλη», λέει η Γουάιτμποουν. «Με βάση τη θέση των οστών, πιστεύεται ότι πανικοβλήθηκαν και πνίγηκαν ενώ προσπαθούσαν να διασχίσουν ένα φουσκωμένο ποτάμι».

Για τον Γκάρντνερ, η μελέτη των απολιθωμάτων είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του μέλλοντος. «Ζούμε σε έναν πλανήτη που αλλάζει και που είναι επιρρεπής σε γεγονότα εξαφάνισης», σχολιάζει. «Ξέρουμε ότι η ζωή ανακάμπτει, αλλά δεν είναι τα κυρίαρχα είδη που εξακολουθούν να υπάρχουν και μετά. Οι άνθρωποι είναι πλέον το κορυφαίο αρπακτικό σε έναν πλανήτη που βιώνει πρωτοφανείς αλλαγές. Αυτό που συνέβη στους δεινόσαυρους θα πρέπει να είναι μια προειδοποιητική ιστορία για όλους μας».