Γιατί το Instagram μας κάνει κακούς τουρίστες

Οι δημοφιλείς προορισμοί έχουν καταγράψει αύξηση δυσάρεστων περιστατικών με τουρίστες τα τελευταία χρόνια. Τα τρία κρούσματα βανδαλισμού στο Κολοσσαίο μέσα σε έναν μήνα δείχνουν ότι η συμπεριφορά έχει επιδεινωθεί ακόμη και σε μέρη που σπάνια είχαν προβλήματα στο παρελθόν.

Τι κρύβεται πίσω από αυτές τις κατακριτέες πράξεις; Μια απάντηση είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Με το Instagram και το TikTok είναι εύκολο πλέον να βρει κανείς εστιατόρια – «κρυμμένα διαμάντια» και να ανακαλύψει νέους προορισμούς για να βάλει στη λίστα με τα μέρη που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί στη ζωή του. Αλλά αυτός ο εκδημοκρατισμός των ταξιδιών έχει και άλλες συνέπειες.

Επειδή οι άνθρωποι στα social media βλέπουν πρόσωπα από το οικείο περιβάλλον τους να ταξιδεύουν σε μια εξωτική τοποθεσία, υποθέτουν (συνειδητά ή όχι) ότι η συμπεριφορά που συνήθως έχουν στο οικείο περιβάλλον είναι επίσης αποδεκτή σε αυτόν τον προορισμό διακοπών.

Σύμφωνα με το φαινόμενο της κοινωνικής απόδειξης (ή πληροφοριακής κοινωνικής επιρροής), κοιτάμε τις συμπεριφορές των άλλων για να καθορίσουμε τις δικές μας πράξεις. Οι άνθρωποι είναι πιθανό να συμπεριφέρονται πιο ηδονιστικά όταν βρίσκονται σε διακοπές. Και η κακή συμπεριφορά στα social media μπορεί να προκαλέσει ένα ντόμινο κακής συμπεριφοράς.

Επιπλέον, επειδή οι τουρίστες συχνά βρίσκονται προστατευμένοι σε ξενοδοχεία και θέρετρα μακριά από τις τοπικές κοινότητες, μπορεί (λανθασμένα) να πιστεύουν ότι το ταξίδι σε ένα μέρος μακριά από το σπίτι τους είναι μια ευκαιρία για κακή συμπεριφορά χωρίς συνέπειες. Υποτιμούν ή αγνοούν την επίδραση που μπορεί να έχουν οι πράξεις τους στους ντόπιους ή στην οικονομία.

Η επίδραση του Instagram

Όταν οι άνθρωποι ταξιδεύουν σε ένα όμορφο μέρος, ο πειρασμός να δημοσιεύσουν φωτογραφίες και βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μεγάλος. Όμως αυτό δημιουργεί έναν κύκλο που συμβάλλει σε πιο εγωιστικά ταξίδια.

Πρώτον, οι τουρίστες βλέπουν τους φίλους τους να δημοσιεύουν φωτογραφίες από ένα μέρος (το οποίο αποκαλύπτουν τα geotags). Στη συνέχεια, θέλουν να επισκεφθούν τα ίδια μέρη και να βγάλουν τις ίδιες φωτογραφίες με τους εαυτούς τους εκεί. Και τελικά τις δημοσιεύουν στα ίδια κοινωνικά δίκτυα όπου είδαν τις αρχικές φωτογραφίες.

Το να μπορεί κάποιος να ταξιδεύει στα ίδια μέρη με τον κοινωνικό του περίγυρο και να δημοσιεύει τις αποδείξεις, είναι μια μορφή κοινωνικού στάτους. Αυτό όμως σημαίνει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ταξιδιώτες θα αφιερώσουν περισσότερο χρόνο και ενέργεια στη δημιουργία περιεχομένου από ό,τι στην εξερεύνηση, την ανακάλυψη ή το σεβασμό στα τοπικά έθιμα.

Μέτρα κατά του «κακού τουρισμού»

Το Μπαλί είναι ένας προορισμός γνωστός για τον «τουρισμό των social media». Το φωτογενές νησί αποτελεί τεράστιο πόλο έλξης για τους influencers.

Ως απάντηση στην κακή συμπεριφορά των τουριστών, το Μπαλί εισήγαγε νέες κατευθυντήριες γραμμές για τους επισκέπτες τον περασμένο Ιούνιο. Αυτές περιλαμβάνουν κανόνες σχετικά με τη σωστή συμπεριφορά στους ιερούς ναούς, γενικότερα σε όλο το νησί και απέναντι στους ντόπιους, καθώς και το σεβασμό του φυσικού περιβάλλοντος.

Οι τουρίστες χρειάζονται πλέον άδεια για την ενοικίαση μοτοσικλετών και δεν μπορούν να πατήσουν το πόδι τους σε κανένα βουνό ή ηφαίστειο στο Μπαλί λόγω του ιερού χαρακτήρα τους. Επίσης οι ταξιδιώτες πρέπει να διαμένουν μόνο σε καταχωρημένα ξενοδοχεία και βίλες (πρόβλημα για τους ιδιοκτήτες Airbnb). Το Μπαλί έχει συστήσει μια ειδική «ομάδα δράσης τουρισμού» για την επιβολή των περιορισμών, μέσω επιδρομών και ερευνών, αν χρειαστεί.

Μια από τις οδηγίες ορίζει ότι δεν πρέπει να ενεργείτε επιθετικά ή να χρησιμοποιείτε σκληρές λέξεις προς τους ντόπιους, τους κυβερνητικούς αξιωματούχους ή άλλους τουρίστες τόσο κατά την παραμονή σας στο Μπαλί όσο και στο διαδίκτυο. Κάτι που επιβεβαιώνει το ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως μέρος του προβλήματος όταν πρόκειται για κακή συμπεριφορά των τουριστών.

Άλλοι προορισμοί έχουν λάβει παρόμοια μέτρα. Η Ισλανδία, η Χαβάη, το Παλάου, η Νέα Ζηλανδία, η Κόστα Ρίκα και άλλοι έχουν θεσπίσει δεσμεύσεις για την τήρηση των τοπικών νόμων και εθίμων από τους επισκέπτες. Καμπάνιες όπως οι «No Drama» της Ελβετίας, «See Vienna - not #Vienna» της Αυστρίας, «Be more like a Finn» της Φινλανδίας και «How to Amsterdam» της Ολλανδίας στοχεύουν στην προσέλκυση τουριστών με καλή συμπεριφορά.

Με πληροφορίες από: Instagram is making you a worse tourist. Here’s how to travel respectfully by Lauren A. Siegel