Πώς θα αξιοποιούνται τα δεσμευμένα και τα δημευμένα από το Δημόσιο περιουσιακά στοιχεία

Ο νόμος Ν. 4478/2017 προέβλεπε πως με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης και των συναρμόδιων υπουργών θα έπρεπε να συσταθεί φορέας με αρμοδιότητα την αποτελεσματική διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν εγκληματικό προϊόν και δεσμεύονται ενόψει πιθανής δήμευσης, αλλά και τη διαχείριση των δημευμένων περιουσιακών στοιχείων και την αξιοποίηση τους για το δημόσιο συμφέρον, για κοινωνικούς σκοπούς ή για την ικανοποίηση των θυμάτων.

Με το άρθρο 77 του Ν.4583/2018 που ακολούθησε προβλέφθηκε η σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής στην Ειδική Γραμματεία του Σώματος Δίωξης Οικονομικού, έργο της οποίας θα ήταν ο καθορισμός του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη διαχείριση των δεσμευμένων και δημευμένων περιουσιακών στοιχείων και η σύνταξη α) σχεδίου νομοθετικής ρύθμισης, β) σχετικής αιτιολογικής έκθεσης και γ) σχετικής ανάλυσης συνεπειών ρύθμισης.

Αφού πέρασαν τρία χρόνια και ψηφίσθηκαν αφενός νέος ποινικός κώδικας και αφετέρου νέοι νόμοι για το ξέπλυμα χρήματος, η κυβέρνηση προχώρησε στη σύσταση της πολυμελούς επιτροπής που αναλαμβάνει να καθορίσει το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη διαχείριση των δεσμευμένων και δημευμένων περιουσιακών στοιχείων.

Αν και η επιτροπή αυτή απαρτίζεται από έμπειρους δικαστές και μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ωστόσο δεν εκπροσωπείται σε αυτή η Αρχή για το Ξέπλυμα Χρήματος, η οποία είναι η πλέον δραστήρια αρχή σε δεσμεύσεις εγκληματικού προϊόντος.

Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση, το έργο της επιτροπής συνίσταται στην υποβολή έως τις 30 Ιουνίου 2021 προσχεδίου νόμου και προκαταρκτικής ανάλυσης συνεπειών ρύθμισης στον υπουργό Οικονομικών για τη διαχείριση των δεσμευμένων και δημευμένων περιουσιακών στοιχείων, που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες.

Πιο απλά η επιτροπή θα καταρτίσει ένα κανονισμό διαχείρισης των δεσμευμένων και δημευμένων περιουσιακών στοιχείων, με τον οποίο θα προτείνονται οι βέλτιστες λύσεις, ώστε να ανακτά το Δημόσιο έσοδα από ξέπλυμα χρήματος, φοροδιαφυγή, κατάχρηση δημόσιας περιουσίας, εγκλήματα, κ.α.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ο Ν. 4637/2019 ο οποίος διευκόλυνε τις αποδεσμεύσεις περιουσιακών στοιχείων κατηγορουμένων για ξέπλυμα χρήματος είναι αντίθετος με το πνεύμα τόσο του Ν. 4478/2017 όσο και του Ν. 4583/2018 και θέτει προσκόμματα στο έργο της επιτροπής, καθώς προβλέπει πως το εγκληματικό προϊόν που δεσμεύεται από τις αρχές δεν παρακρατείτε έως ότου υπάρξει τελεσίδικη δικαστική απόφαση, αλλά επιστρέφεται μετά από 18 μήνες από τη δέσμευση του.

Αυτό προκαλεί πρόσθετα προβλήματα ειδικά στις περιπτώσεις που η Δικαιοσύνη θα κρίνει ένοχο τον εν λόγω κατηγορούμενο, στον οποίο έχουν επιστραφεί τα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία λόγω παρέλευσης του 18μηνου.