Τα πέντε πιο ανατριχιαστικά δημοφιλή σημεία «σκοτεινού τουρισμού» στον κόσμο

Οι διακοπές για τους περισσότερους σημαίνουν θάλασσα, πόλεις και χαλάρωση. Για άλλους όμως, το ταξίδι είναι μια συνειδητή κατάδυση στα πιο σκοτεινά κεφάλαια της ανθρώπινης ιστορίας. Ο λεγόμενος «σκοτεινός τουρισμός» δεν είναι νέο φαινόμενο: εδώ και πάνω από δύο αιώνες, άνθρωποι επισκέπτονται την Πομπηία, την πόλη που πάγωσε στον χρόνο μετά την έκρηξη του Βεζούβιου.

Σήμερα, εκατομμύρια ταξιδιώτες αναζητούν τόπους που συνδέονται με γενοκτονίες, πολέμους, περιβαλλοντικές καταστροφές και συστηματική ανθρώπινη βαρβαρότητα. Από αυτούς, πέντε ξεχωρίζουν παγκοσμίως – όχι επειδή είναι οι μοναδικοί φρικτοί τόποι, αλλά επειδή αποτυπώνουν με διαφορετικό τρόπο το εύρος της ανθρώπινης δυστυχίας.

Άουσβιτς–Μπίρκεναου, Πολωνία

Σε μια ήσυχη γωνιά της πολωνικής υπαίθρου βρίσκεται το πιο γνωστό σύμβολο του Ολοκαυτώματος. Το Άουσβιτς–Μπίρκεναου δέχθηκε το 2024 περίπου 1,83 εκατομμύρια επισκέπτες, καθιστώντας το τον δημοφιλέστερο προορισμό σκοτεινού τουρισμού στον κόσμο.

Το στρατόπεδο άνοιξε το 1940 και επεκτάθηκε το 1941 με το Μπίρκεναου, το οποίο σχεδιάστηκε αποκλειστικά για τη μαζική εξόντωση ανθρώπων. Περισσότερα από 1,1 εκατομμύρια θύματα – κυρίως Εβραίοι – πέρασαν από τις πύλες του. Τα σωζόμενα προσωπικά αντικείμενα, παπούτσια και γυαλιά, λειτουργούν ως ωμή υπενθύμιση ότι πίσω από τους αριθμούς υπήρχαν ζωές, όνειρα και οικογένειες. Ένα παγωμένο, βιομηχανοποιημένο έγκλημα που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο.

Νησί Χασίμα (Γκουνκαντζίμα), Ιαπωνία

Γνωστό από την ταινία Skyfall του Τζέιμς Μποντ, το εγκαταλελειμμένο νησί Χασίμα ξεχωρίζει για έναν διαφορετικό λόγο. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, χρησιμοποιήθηκε ως ανθρακωρυχείο, επανδρωμένο με Κορεάτες και Κινέζους εργάτες που εξαναγκάστηκαν να δουλεύουν σε απάνθρωπες συνθήκες.

Σε αντίθεση με άλλους τόπους φρίκης της Ιαπωνίας, εδώ δεν υπήρχαν πειράματα ή εκτελέσεις, αλλά συστηματική εκμετάλλευση στο όνομα της βιομηχανικής ανάπτυξης. Σήμερα, το νησί στέκει έρημο, ως μνημείο της βίας που μπορεί να κρύβεται πίσω από την «πρόοδο».

Ζώνη Αποκλεισμού Τσερνόμπιλ, Ουκρανία

Ο σκοτεινός τουρισμός δεν αφορά μόνο γενοκτονίες. Η έκρηξη του τέταρτου αντιδραστήρα στο Τσερνόμπιλ τον Απρίλιο του 1986 αποτέλεσε μία από τις μεγαλύτερες πυρηνικές καταστροφές στην ιστορία. Ραδιενέργεια εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, ενώ οι επιπτώσεις στην υγεία παραμένουν αισθητές μέχρι σήμερα.

Η πόλη Πρίπιατ και δεκάδες χωριά εκκενώθηκαν με την υπόσχεση ότι οι κάτοικοι θα επέστρεφαν σύντομα. Σχεδόν 40 χρόνια μετά, αυτό δεν συνέβη ποτέ. Τα κτίρια έχουν καταληφθεί από τη φύση, δημιουργώντας ένα σοβιετικό «χρονοκάψουλα», αλλά και έναν παράδοξο βιότοπο άγριας ζωής. Η περιοχή αποτελεί ταυτόχρονα προειδοποίηση για το τίμημα της αμέλειας και της πολιτικής σκοπιμότητας.

Ο Δρόμος της Κολιμά (Οδός των Οστών), Ρωσία

Χωρίς μουσείο ή μνημείο, ο αυτοκινητόδρομος Κολιμά εκτείνεται για περίπου 1.900 χιλιόμετρα στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας. Κατασκευάστηκε επί Ιωσήφ Στάλιν με καταναγκαστική εργασία κρατουμένων των γκουλάγκ.

Υπολογίζεται ότι από 250.000 έως και 1.000.000 άνθρωποι πέθαναν κατά την κατασκευή του, σε συνθήκες ακραίου ψύχους και ασιτίας. Τα σώματά τους θάφτηκαν στο μόνιμα παγωμένο έδαφος, αποτελώντας κυριολεκτικά τα θεμέλια του δρόμου. Ένα «λειτουργικό μνημείο» όπου η βία είναι αόρατη, αλλά πανταχού παρούσα.

Τα Πεδία των Φόνων, Καμπότζη

Στη Νοτιοανατολική Ασία, τα Πεδία των Φόνων αποτελούν μαρτυρία της γενοκτονίας που διέπραξαν οι Ερυθροί Χμερ υπό τον Πολ Ποτ. Σε διάστημα μόλις τεσσάρων ετών, σκοτώθηκαν από 1,7 έως 2 εκατομμύρια άνθρωποι – μειονότητες, διανοούμενοι, ακόμη και όσοι φορούσαν γυαλιά, επειδή θεωρούνταν «μορφωμένοι».

Το Τουόλ Σλενγκ λειτούργησε ως φυλακή και κέντρο βασανιστηρίων, πριν τα θύματα οδηγηθούν στα Πεδία των Φόνων του Τσόεουνγκ Εκ. Εκεί, οι μαζικοί τάφοι και οι στοίβες από κρανία αποτυπώνουν μια ωμή, σχεδόν αδιανόητη βία, διαφορετική από την «βιομηχανική» φρίκη του Άουσβιτς, αλλά εξίσου συγκλονιστική.