Όταν η ζήλια γράφει ιστορία: Το Amadeus επιστρέφει ως τολμηρό τηλεοπτικό γεγονός

Καμία μουσική βιογραφία δεν έχει αφήσει τόσο βαθύ αποτύπωμα στην ποπ κουλτούρα όσο το Amadeus του Μίλος Φόρμαν το 1984. Βασισμένο στο θεατρικό έργο του Πίτερ Σάφερ, το φιλμ μετέτρεψε μια αβάσιμη φήμη – ότι ο Αντόνιο Σαλιέρι οδήγησε τον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ στον πρόωρο θάνατο από ζήλια – σε μια συναρπαστική αλληγορία για τη θεϊκή ιδιοφυΐα και την ανθρώπινη μετριότητα. Σαράντα χρόνια μετά, η Sky επιστρέφει στην ίδια ιστορία με μια φιλόδοξη πενταμερή τηλεοπτική μεταφορά, αποφασισμένη να ρισκάρει ξανά.

Τη νέα σειρά υπογράφει ο Τζο Μπάρτον, σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Τζούλιαν Φαρίνο, επανενώνοντας τη δημιουργική ομάδα που είχε ξεχωρίσει στο Giri/Haji. Στον ρόλο του Σαλιέρι συναντάμε τον Πολ Μπέτανι, ενώ ο Γουίλ Σαρπ ενσαρκώνει έναν Μότσαρτ λιγότερο καρτουνίστικο από εκείνον του Τομ Χαλς, αλλά πιο σωματικό, πιο ωμό και – τελικά – πιο τραγικό.

Η μεγαλύτερη διαφορά της σειράς σε σχέση με την ταινία είναι ο χρόνος. Τα πέντε επεισόδια επιτρέπουν στη δραματουργία να αναπνεύσει και να στραφεί πέρα από τον κεντρικό άξονα της ζήλιας. Η κάμερα μπαίνει στα σπίτια, στους γάμους και στις καθημερινές απογοητεύσεις των χαρακτήρων, αποκαλύπτοντας έναν κόσμο όπου η ιδιοφυΐα δεν είναι ευλογία, αλλά βάρος.

Κομβικό ρόλο σε αυτή τη νέα ανάγνωση παίζει η Κονστάντσε Μότσαρτ. Εκεί όπου το πρωτότυπο έργο την άφηνε σχεδόν στο περιθώριο, η σειρά την τοποθετεί στο κέντρο της αφήγησης. Η Γκάμπριελ Κρίβι την υποδύεται ως μια έξυπνη, δυναμική γυναίκα, με φιλοδοξίες που συνθλίβονται στη σκιά ενός μυθικού άνδρα. Η Κονστάντσε δεν είναι απλώς «η σύζυγος του Μότσαρτ», αλλά ένας άνθρωπος που προσπαθεί να επιβιώσει συναισθηματικά και οικονομικά, στηρίζοντας μια ιδιοφυΐα που απορροφά τα πάντα γύρω της.

Ο Μότσαρτ του Γουίλ Σαρπ αποφεύγει τις υπερβολές του παρελθόντος και παρουσιάζεται ως ένας άνθρωπος κοινωνικά αδέξιος, ανελέητα ειλικρινής και πλήρως ανίκανος να αντιληφθεί γιατί προσβάλλει τους γύρω του. Η σειρά αγγίζει διακριτικά τη συζήτηση περί νευροδιαφορετικότητας, χωρίς να επιχειρεί αναχρονικές διαγνώσεις. Ο Μότσαρτ απλώς λειτουργεί σε άλλο μήκος κύματος – και αυτό ακριβώς είναι που τον απομονώνει.

Αντίθετα, ο Σαλιέρι παραμένει ο μεγάλος χαμένος της ιστορίας. Παρότι ο Τζο Μπάρτον αναγνωρίζει ανοιχτά ότι ο πραγματικός Σαλιέρι ήταν ένας επιτυχημένος, σεβαστός συνθέτης με ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή, η σειρά συνεχίζει την παράδοση της δραματουργικής «δολοφονίας χαρακτήρα». Ο Σαλιέρι της τηλεόρασης είναι καταδικασμένος να ζει ως σύμβολο φθόνου και μετριότητας – μια επιλογή άδικη ιστορικά, αλλά αποτελεσματική αφηγηματικά.

Πέρα από τις προσωπικές συγκρούσεις, το Amadeus μιλά και για την τέχνη ως πολιτική δύναμη. Μέσα από τον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄, τον οποίο υποδύεται ο Ρόρι Κίνιρ, η σειρά υπενθυμίζει ότι η όπερα – και κατ’ επέκταση η τέχνη – μπορεί να διαμορφώσει συνειδήσεις και να απειλήσει την εξουσία. Σε μια εποχή όπου η τηλεόραση συχνά παίζει εκ του ασφαλούς, αυτή η διάσταση αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα.

Το νέο Amadeus δεν ενδιαφέρεται να πει την αλήθεια. Ενδιαφέρεται να πει μια καλή ιστορία – προκλητική, άδικη, συναισθηματικά φορτισμένη. Και όπως ακριβώς και ο ίδιος ο Μότσαρτ, προτιμά να ρισκάρει, παρά να συμμορφωθεί. Αυτό το ρίσκο είναι που το καθιστά μία από τις πιο ενδιαφέρουσες τηλεοπτικές προτάσεις των φετινών Χριστουγέννων.