«Ακόμα και ο Διάβολος άναψε ανεμιστήρα»: Ο άγριος καύσωνας που χτυπά τη Βραζιλία

Στην Ιραζά, την πιο ζεστή γειτονιά του Ρίο, ο συνθέτης της σάμπα Beto Gago λέει στον Guardian: «Ήταν ζοφερά εδώ γύρω χθες, πολύ άθλια. Ακόμα και ο Διάβολος άναψε ανεμιστήρα!».

Και δεν είναι μόνο η Ιραζά που ψήνεται σε ασυνήθιστες για την εποχή θερμοκρασίες, στη μεγαλύτερη χώρα της Νότιας Αμερικής. Στην πόλη Σάο Ρομάο, στην πολιτεία Μίνας Ζεράις, η θερμοκρασία έφτασε τους 43 βαθμούς Κελσίου την περασμένη Δευτέρα – «μόνο δύο βαθμούς λιγότερο από ό,τι στην έρημο Σαχάρα». Ακόμη και στο – παραδοσιακά – δροσερό και συννεφιασμένο Σάο Πάολο, η θερμοκρασία έφτασε τους 36,5 βαθμούς την περασμένη Κυριακή – η έκτη πιο ζεστή ημέρα από το 1943.

Η γειτονική Παραγουάη, όπου καταγράφηκαν θερμοκρασίες 44,4 βαθμών, και το Περού – με 40,3 βαθμούς – νιώθουν επίσης τη ζέστη, όπως και η βόρεια Αργεντινή.

Η κλιματολόγος Karina Bruno Lima επισημαίνει ότι τα συνεχόμενα ρεκόρ θερμοκρασιών είναι ασυνήθιστα και «εξαιρετικά ανησυχητικά». Το τωρινό κύμα καύσωνα ακολουθεί ένα παρόμοιο που σημειώθηκε τον Αύγουστο, λίγο μετά τον θερμότερο μήνα που έχει καταγραφεί ποτέ στον κόσμο – κατά τη διάρκεια του χειμώνα στο νότιο ημισφαίριο.

Η Lima πίστευε ότι χρειαζόταν περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί με ακρίβεια πώς η κλιματική αλλαγή επηρέαζε τα επιμέρους καιρικά φαινόμενα. Όμως «βρισκόμαστε ήδη σε ένα πλαίσιο μεταβαλλόμενου κλίματος, θερμότερης ατμόσφαιρας και ωκεανών, και πρέπει να κατανοήσουμε ότι τα συχνότερα και εντονότερα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν πλέον συστηματοποιηθεί».

Οι ειδικοί αποδίδουν εν μέρει τη ζέστη στο φαινόμενο Ελ Νίνιο, το οποίο προκαλεί επίσης πλημμύρες σε ορισμένες περιοχές. «Αλλά δεν είναι ο κύριος παράγοντας», υποστήριξε η Lima, από το Πανεπιστήμιο του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ. «Ο κύριος παράγοντας είναι πραγματικά η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη».

«Σε μεγάλο μέρος του κόσμου παρατηρούμε αύξηση των ακραίων φαινομένων που σχετίζονται με τη ζέστη. Και στη Βραζιλία, και στη Νότια Αμερική συνολικά, η τάση είναι να επιδεινωθεί αυτό».

Αυτά είναι άσχημα νέα για τους 100.000 κατοίκους της ήδη καυτής Ιραζά, η οποία υποφέρει επίσης από το γεγονός ότι τη διασχίζει η Avenida Brasil, ένας από τους πιο πολυσύχναστους και ρυπογόνους αυτοκινητόδρομους του Ρίο.

Στο κέντρο διανομής τροφίμων της Ιραζά – φημολογείται ότι είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της Λατινικής Αμερικής – οι ιδρωμένοι εργάτες στοιβάζουν φρούτα σε χειροκίνητα καρότσια παρά την αμείλικτη ζέστη. «Ιδρώνεις στη σκιά και, αν μείνεις στον ήλιο, λιώνεις σαν παγωτό», αστειεύεται ο Geraldo Lima, 56 ετών, ένας άστεγος που βγάζει 9 ευρώ την ημέρα φορτώνοντας φορτηγά.

Ο Lima δεν είναι σίγουρος αν η παγκόσμια υπερθέρμανση είναι ο ένοχος. «Η αλήθεια είναι ότι μόνο ο Θεός ξέρει», λέει. Αλλά οι εργαζόμενοι στην αγορά είναι σίγουροι ότι οι θερμοκρασίες αυξάνονται. «Κάθε μέρα είναι χειρότερη από την προηγούμενη», λέει ο 17χρονος Thiago dos Santos, μεταφέροντας δεκάδες ξύλινα κιβώτια σε μια γειτονική φαβέλα για ανακύκλωση.